การพัฒนาหลักการออกแบบและต้นแบบโปรแกรมการเรียนรู้ระหว่างวัยเพื่อส่งเสริมความสัมพันธ์ระหว่างผู้สูงอายุและเด็ก

บทคัดย่อ

โปรแกรมการเรียนรู้ระหว่างวัยถือเป็นเครื่องมือในการแก้ปัญหาความแปลกแยกและลดการพึ่งพาทางสังคมของผู้สูงอายุ และยังสร้างให้เกิดความสัมพันธ์เชิงบวกระหว่างวัยจากการแลกเปลี่ยนเรียนรู้ในลักษณะต่างตอบแทนของผู้สูงอายุและเด็ก งานวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) พัฒนาหลักการออกแบบโปรแกรมการเรียนรู้ระหว่างวัยเพื่อส่งเสริมความสัมพันธ์ระหว่างผู้สูงอายุและเด็ก และ 2) พัฒนาต้นแบบโปรแกรมการเรียนรู้ระหว่างวัยเพื่อส่งเสริมความสัมพันธ์ระหว่างผู้สูงอายุและเด็ก โดยใช้แนวคิดของการวิจัยอิงการออกแบบ ตามแนวคิดของ Sandoval (2014)  กลุ่มผู้ให้ข้อมูล เป็นผู้มีประสบการณ์ในการทำงานด้านการพัฒนาผู้สูงวัยและเด็กที่หลากหลาย จำนวน 9 คน ได้มาโดยการเลือกแบบเฉพาะเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ เอกสารการระดมความคิด การเก็บรวบรวมข้อมูลใช้หลักการการระดมความคิด และการวิเคราะห์ข้อมูลใช้การวิเคราะห์เนื้อหา ผลจากการระดมความคิดและการวิเคราะห์เอกสารที่เกี่ยวข้องกับทฤษฎีที่นำมาอ้างอิงในหลักการออกแบบ ดังนี้

1. หลักการออกแบบโปรแกรมการเรียนรู้ระหว่างวัย มีหลักการออกแบบทั่วไป 10 ประการ คือ 1) การสร้างความรู้สึกปลอดภัยในการเข้าร่วมกิจกรรม 2) การจัดกิจกรรมที่ง่ายและสนุก 3) การส่งเสริมให้เกิดความเข้าใจในความแตกต่างระหว่างวัย 4) การกำหนดบทบาทของการมีส่วนร่วมของพ่อแม่ในการสร้างการเรียนรู้ระหว่างวัย 5) กิจกรรมตอบสนองความต้องการของชุมชน 6) กิจกรรมตอบสนองตามความต้องการของผู้สูงอายุและเด็ก 7) การใช้การสื่อสารเชิงบวกในการจัดกิจกรรม 8) การส่งเสริมให้เกิดความเชื่อถือไว้วางใจกันของสมาชิกที่เข้าร่วมกิจกรรม 9) การสร้างเงื่อนไขและสถานการณ์ที่ทำให้ผู้สูงอายุและเด็กมาพบและทำกิจกรรมร่วมกัน 10) การส่งเสริมศักยภาพในการจัดกิจกรรมของนักปฏิบัติในพื้นที่
2. ต้นแบบโปรแกรมการเรียนรู้ระหว่างวัยแบ่งเป็น 3 ขั้นตอนหลัก และ 7 ขั้นตอนย่อย การดำเนินกิจกรรมในขั้นปฏิบัติงาน ประกอบด้วย 8 ขั้นกิจกรรม ใช้ระยะเวลาในการดำเนินการทั้งสิ้น 7-8 สัปดาห์ โดยแบ่งเป็นระยะเวลาที่ใช้ดำเนินการกิจกรรมในเวลา 6 วัน (47 ชั่วโมง 55 นาที) กิจกรรมนอกเวลา 9 ชั่วโมง และเว้นระยะเพื่อเตรียมการ 6-8 สัปดาห์