การสร้างความมั่นคงทางอาหารเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนของสังคมไทย กรณีศึกษาจังหวัดพระนครศรีอยุธยา
คำสำคัญ:
การสร้างความมั่นคง, การพัฒนาอย่างยั่งยืน, สังคมไทยบทคัดย่อ
การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์ ๑) เพื่อศึกษาสถานะความมั่นคงทางอาหารเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนของสังคมไทย๒)เพื่อศึกษากระบวนการสร้างความมั่นคงทางอาหารเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนของสังคมไทย ๓) เพื่อเสนอรูปแบบการสร้างความมั่นคงทางอาหารเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนของสังคมไทย เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ รวบรวมข้อมูลจากเอกสารที่เกี่ยวข้องและการสัมภาษณ์เชิงลึกกลุ่มเกษตรกรในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ การวิเคราะห์ข้อมูล ใช้วิธีวิเคราะห์เนื้อหา (Content Analysis)
ผลการวิจัยพบว่า
๑. ผลศึกษาสถานะความมั่นคงทางอาหาร พบว่า จังหวัดพระนครศรีอยุธยา มีพื้นที่เป็นที่ราบลุ่มเหมาะสำหรับทำการเกษตร ประชากรส่วนใหญ่จึงทำการเกษตรเป็นหลัก มีแม่น้ำหลายสายไหลผ่าน มีความอุดมสมบูรณ์ด้านข้าวปลาอาหาร มีกลุ่มเกษตรกรส่งเสริมการสร้างความมั่นคงทางอาหาร ชุมชนมีบริบทที่แตกต่างกัน มีโครงสร้างและความปฏิสัมพันธ์ในการสร้างเสริมความมั่นคงทางอาหาร (๑) มีอาหารพอเพียงและมีคุณภาพที่เหมาะสม (๒) ทุกคนเข้าถึงอาหารได้เพียงพอ (๓) การใช้ประโยชน์เน้นการบริโภคอาหารเพื่อสุขภาพ (๔) มีเสถียรภาพทางอาหารที่ได้รับมาตรฐานที่มีคุณภาพสูง (๕) การ
ผลิตอาหารและอาหารแปรรูป เช่น แปรข้าวเปลือกเป็นข้าวสารแปรเป็นรูปปลาเป็นปลาอบแห้ง ปลาเส้นและการแปรรูปผลไม้ เป็นต้น
๒) กระบวนการสร้างความมั่นคงทางอาหารในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา ประกอบด้วย ๕ ขั้นตอน ๑) การเรียนรู้ของกลุ่มเกษตรกร ๒) การตระหนัก/สำนึกของกลุ่มเกษตรกร ๓) การยอมรับของกลุ่มเกษตรกร ๔) การประยุกต์ใช้ผลผลิตของกลุ่มเกษตรกร และ ๕) การใช้นวัตกรรมการสร้างความมั่นคงทางอาหาร
๓) การสร้างความมั่นคงทางอาหาร พบว่า มีการผลิตอาหารจากการร่วมกลุ่มเกษตรกร ส่งเสริมการเกษตร กลุ่มวิสาหกิจชุมชน กลุ่มเกษตรกรมีทั้งรูปแบบการผลิต และการแปรรูปผลผลิต เช่น ทำนาปลูกข้าวเป็นหลัก ผลิตผัก มีการแปรรูปข้าวเปลือกให้เป็นข้าวสาร กลุ่มแปรรูปผลไม้ กลุ่มแปรรูปปลาอบแห้ง เป็นต้น ผู้วิจัยจึงเสนอการสร้างความมั่นคงทางอาหารเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนของสังคมไทย โดยนำแนวคิดกระบวนการพัฒนาสังคมมาประยุกต์ใช้เป็นกระบวนการสร้างความมั่นคงทางอาหาร สรุปได้ ๓ ลักษณะ คือ (๑) แบบเกษตรชุมชนทำสวนเป็นฐาน (๒) แบบเกษตรชุมชนทำไร่นาสวนผสม (๓) แบบกลุ่มผลิตอาหารและการแปรรูปผลผลิต โดยการเสริมสร้างความมั่นคงทางอาหารในชุมชน เป็นวงเกลียวการเรียนรู้มีลักษณะเชื่อมโยงต่อเนื่องกันขึ้นไป ๓ ระยะ คือ (๑) การเรียนรู้เพื่อฟื้นฟูพัฒนาวิถีชุมชนและการพึ่งตนเองสู่การเสริมสร้างความมั่นคงทางอาหาร (๒) การเรียนรู้เพื่อปรับเปลี่ยนชุมชนสู่การเสริมสร้างความมั่นคงทางอาหารร่วมกัน (๓) การเรียนรู้เพื่อพัฒนาการสร้างเสริมความมั่นคงทางอาหารของชุมชนในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา มุ่งเป้าหมาย เพื่อ การสร้างความมั่นคงทางอาหารเพื่อการพัฒนาอย่างยั่งยืนของสังคมไทย
References
กรมส่งเสริมสหกรณ์. อุดมการณ์สหกรณ์. [แหล่งที่มา] http://www cpd.go/th/ewt _mews.php. [๕/๐๑/๒๕๖๓]
พระธรรมปิฎก, (ป.อ.ปยุตโต), การพัฒนาที่ยั่งยืน, (กรุงเทพหมานคร: โกมลคีมทอง, ๒๕๔๑).
ที.ปา. (ไทย) ๑๑/๓๐๕/๒๗๔, องฺ.ติก. (ไทย) ๒๐/๔๐/๒๐๑, ดูเพิ่มเติมใน พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต), พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์, พิมพ์ครั้งที่ ๑๖, (กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์ บริษัท สหธรรมิก จำกัด, ๒๕๕๔),
ชัยณรงค์ ลาภเศรษฐานุรักษ์ วิกฤติการณ์อาหารมีโลก คือโอกาสความมั่นคงทางอาหารของไทย.(เพื่อการพัฒนาชนบท ๑๐ (๓๕) ๒๕๕๓).
พรทิพย์ ติลกานันท์, “การนำเสนอรูปแบบการเรียนรู้ของชุมชนเพื่อสร้างเสริมความมั่นคงทาง อาหาร” วิทยานิพนธ์ครุศาสตรดุษฎีบัณฑิต สาขาพัฒนศึกษา, (บัณฑิตวิทยาลัย: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ๒๕๕๗).
สุธานี มิลิพันธ์. ความมั่นคงทางอาหารของชาวลัวะบ้านป่ากำ อำเภอบ่อเกลือ จังหวัดนาน วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตร์มหาบัณฑิต,สาขาการจัดการทรัพยากรชีวภาพ, คณะทรัพยากรชิวภาพและเทคโนโลยี, (มหาวิทยาลัยเทคโนโลยีพระจอมเกล้าธนบุรี. ๒๕๕๒).
ศรินทร์ ประชาสันต์. ความมั่นคงทางอาหาร: แนวคิดและตัวชี้วัด. (พิมพ์ครั้งที่ ๑) (สมุทรสาครพิมพ์ดี. ๒๕๕๕).
สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ สำนักนายกรัฐมนตรี. (แผนพัฒนา เศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ ฉบับที่สิบสอง พ.ศ.๒๕๖๐-๒๕๖๔),
วิรัลพัชร ประเสริฐศักดิ์. วารสารการเมืองการปกครอง ปี ที่ ๕ ฉบับที่ ๒ มีนาคม – สิงหาคม ๒๕๕๘ การจัดการบ้านเมืองที่ดี/นโยบาย (Good Governance / Policy) ความมั่นคงทางอาหาร: จากพัฒนาการเกษตรสู่เศรษฐกิจพอเพียง.
วิเศษ สุจินพรัหม. ความมั่นคงทางอาหารที่ได้จากป่าชุมชนบ้านทุ่งยาว. วิทยานิพนธ์สังคมศาสตรมหาบัณฑิต, ภาควิชาสังคมวิทยาและมานุษยวิทยา คณะสังคมศาสตร์,มหาวิทยาลัยเชียงใหม่. ๒๕๕๙.
เส็ง เซฮัก, “ประสิทธิผลของธนาคารข้าวในการเพิ่มความมั่นคงทางอาหารในช่วงเวลาวิกฤตของหมู่บ้านตระแปงสะเกีย ชุมชนตระแปงเกราะยูง อำเภอตรัมกก จังหวัดตาแก้ว ประเทศกัมพูชา”, รายงานการศึกษา อิสระการจัดการพัฒนาชนบทมหาบัณฑิต (บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยขอนแก่น, ๒๕๕๑)
เอพริว คิว คิว, “ธรรมาภิบาลการเปลี่ยนแปลงความมั่นคงทางเศรษฐกิจและอาหารในพม่า กรณีศึกษาเหมืองทองแดงเล็ตพาดอง”, วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพัฒนาระหว่าง ประเทศ, (คณะรัฐศาสตร์: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, ๒๕๕๖).
Lori Ann Thrupp, “Linking Agricultural Biodiversity and Food Security: The Valuable Role of Sustainable Agriculture” International Affairs, Vol.๗๖ No.2 (Apr2000):
John Hoddinott and Yisehac Yohannes, “Dietary Diversity as A food Security Indicators”, FCND Discussion Paper No.136. International Food Policy Research Institution, ๒๐๐๒.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2022 มจร การพัฒนาสังคม
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.