ความปกติใหม่ : การพัฒนารูปแบบจัดการบริการดูแลผู้ป่วยเบาหวานเพื่อป้องกันการอุบัติซ้ำของโรคระบาดโควิด-19

บทคัดย่อ

งานวิจัยเรื่อง “ความปกติใหม่ : การพัฒนารูปแบบจัดการบริการดูแลผู้ป่วยเบาหวานเพื่อป้องกันการอุบัติซ้ำของโรคระบาดโควิด-19” มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ 1) เพื่อศึกษาปัญหาอุปสรรคการดูแลผู้ป่วยเบาหวานและการคัดกรองผู้ป่วยเบาหวานในภาวะปกติ 2) เพื่อศึกษาการจัดการบริการดูแลผู้ป่วยเบาหวานในสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 และ 3) เพื่อพัฒนารูปแบบการจัดบริการดูแลผู้ป่วยเบาหวานภายในวิกฤติโรคระบาดโควิด-19 ที่เหมาะสมมาประยุกต์ใช้ให้สอดคล้องกับภาวะโรคระบาดและบริบทของการระบาด
โควิด-19 การวิจัยครั้งนี้ ผู้วิจัยใช้ระเบียบวิธีการวิจัยแบบผสานวิธี (Mixed Methods) ประกอบด้วย การวิจัยเชิงคุณภาพ (Qualitative Research) ทำการสัมภาษณ์เชิงลึก (In-depth Interview) กับผู้บริหารหน่วยสุขภาพ โดยใช้วิธีคัดเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) กับผู้เข้าร่วมกิจกรรม บุคลากรทางการแพทย์ และอาสาสมัคร ที่อยู่ในเขตพื้นที่ รพ.สต. ไขแสงกำเนิดมี ทั้งสิ้น 16 ท่าน และ การสนทนากลุ่มเฉพาะ (Focus-Group Discussion) เพื่อร่วมกันวิเคราะห์ การจัดการบริการดูแลผู้ป่วยเบาหวานในสถานการณ์โรคระบาดโควิด-๑๙ ประกอบด้วย โดยใช้วิธีคัดเลือกแบบเจาะจง (Purposive Sampling) ประกอบด้วย กลุ่มบุคลากรที่ให้บริการและดูแลผู้ป่วยเบาหวาน, กลุ่มผู้เข้าร่วมกิจกรรม และกลุ่มอาสาสมัครในพื้นที่ กลุ่มละ 4 คน รวมทั้งสิ้น 12 คน และ การวิจัยเชิงปฏิบัติการ (Action Research) โดยการให้ความรู้เกี่ยวกับ การจัดการบริการดูแลผู้ป่วยเบาหวานเพื่อป้องกันโรคระบาดโควิด-19 โดยการจัดกิจกรรม กับผู้ป่วยที่เข้ารับบริการคัดกรองเบาหวานและผู้ป่วยเบาหวานโดยอาสาสมัครจาก รพ.สต. ไขแสงกำเนิดมี ทั้งหมด 15 คน โดยวิเคราะห์ค่าสถิติพื้นฐานได้ร้อยละ (percentage) ค่าเฉลี่ย (x̄) และการหาส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน (S.D.) สำหรับอธิบายข้อมูลในกิจกรรมก่อนและหลังด้วยสถิติ Paired T Test โดยใช้วิธีวัดผลกิจกรรมก่อนและหลังกับแบบวัดกิจกรรม

ผลการวิจัยพบว่า

1) ปัญหา อุปสรรคการดูแลผู้ป่วยเบาหวานและการคัดกรองผู้ป่วยเบาหวานในภาวะปกติ พบว่า  จำนวนเจ้าหน้าที่ไม่เพียงพอและมีปริมาณงานต่างๆ ที่ต้องดูแลในโรงพยาบาลมากมายประชากรที่เข้ามารับบริการ, การกิน ต้องเน้นผักและผลไม้เป็นแหล่งของวิตามิน แร่ธาตุต่างๆ ใยอาหาร สารต้านอนุมูลอิสระ และสารพฤกษเคมีที่ช่วยป้องกันเบาหวาน, การปรับเปลี่ยนพฤติกรรมก็จะทำให้การดูแลควบคุมโรคเบาหวานทำได้ดีขึ้นทั้งนี้จะต้องคำนึงถึงปริมาณและชนิดของอาหารที่รับประทานเข้าไป และปัญหาโครงสร้างพื้นฐานทางสาธารณสุข ยังไม่สามารถรองรับความต้องการของหน่วยบริการสาธารณสุข

2) การจัดการบริการดูแลผู้ป่วยเบาหวานในสถานการณ์โรคระบาดโควิด-19 พบว่า แบบวัดที่ 1 ความรู้เกี่ยวกับโรคเบาหวานของผู้เข้าร่วมกิจกรรม และแบบวัดที่ 3 พฤติกรรมการดูแลผู้ป่วยเบาหวานเพื่อป้องกันโรคระบาดโควิด-19 โดยการทดสอบทั้งก่อนและหลังจากการทดสอบผู้เข้าร่วมกิจกรรม มีความแตกต่างกัน แสดงให้เห็นว่าการเข้าร่วมกิจกรรมได้รับความรู้ และแนวทางในการแก้ไขพฤติกรรมการดูแลผู้ป่วยเบาหวานเพื่อป้องกันโรคระบาดโควิด-19 ส่วนแบบวัดที่ 2 ความรู้เรื่อง โควิด-19 ที่เชื่อมโยงกับโรคเบาหวาน พบว่า คะแนนเฉลี่ยเกี่ยวกับการวิเคราะห์การทดสอบทั้งก่อนและหลังได้ผลลัพธ์ที่ไม่แตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติโดยคะแนนหลังกิจกรรมมีค่าสูงกว่าเล็กน้อย ทั้งนี้อาจเป็นเพราะโรคระบาด
โควิด-19 เป็นโรคอุบัติใหม่ยังต้องทำความเข้าใจในโรคระบาดโควิด-19 และความเชื่อมโยงกับโรคเบาหวาน