รูปแบบการจัดการนวัตกรรมประมงพื้นบ้านเพื่อขับเคลื่อน เศรษฐกิจชุมชนอ่าวบ้านดอน จังหวัดสุราษฎร์ธานี

บทคัดย่อ

          บทความฉบับนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาประวัติชุมชนและพัฒนาการชุมชนชายฝั่งอ่าวบ้านดอน จังหวัดสุราษฎร์ธานี 2) ศึกษาการจัดการของประมงพื้นบ้านในอ่าวบ้านดอน จังหวัดสุราษฎร์ธานี และ 3) ศึกษารูปแบบการจัดการนวัตกรรมของประมงพื้นบ้านเพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจชุมชนในอ่าวบ้านดอน จังหวัดสุราษฎร์ธานี เป็นวิจัยเชิงคุณภาพศึกษาข้อมูลจากเอกสาร สัมภาษณ์เชิงลึก สนทนากลุ่ม ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ ได้แก่ 1) แกนนำชุมชน 2) ประมงพื้นบ้าน และ3) ประชาชนในชุมชน รวมทั้งหมด 15 คน โดยเลือกกลุ่มตัวอย่างแบบเจาะจง วิเคราะห์ข้อมูลเชิงเนื้อหา และสรุปภาพรวม ผลการวิจัยพบว่า 1) ประวัติชุมชน เป็นชุมชนประมงในอ่าวบ้านดอนเป็นศูนย์กลางการค้าขาย เมืองสำคัญคือ เมืองนครศรีธรรมราช และเมืองไชยา โดยปฏิรูปการปกครอง เรียกว่า “ปกครองแบบมณฑลเทศาภิบาล” และสมัยรัชกาลที่ 6 ได้พระราชทานเมืองนี้ม่ว่า “สุราษฎร์ธานี” คือ “เมืองคนดี” และพัฒนาการชุมชน โดยชุมชนรอบอ่าวบ้านดอนแบ่งเป็น 3 กลุ่ม คือ 1.1) กลุ่มที่มีเรือและเครื่องมือ 1.2) กลุ่มที่ไม่มีเรือแต่มีเครื่องมือน และ 1.3) กลุ่มที่ไม่มีทั้งเรือและเครื่องมือ ใช้อุปกรณ์ที่ประดิษฐ์ขึ้นจากภูมิปัญญาท้องถิ่น เช่น สวิง โป๊ะ ลอบปลา 2) การจัดการประมงพื้นบ้าน ได้แก่ 2.1) ด้านสังคม 2.2) ด้านทรัพยากรและสิ่งแวดล้อม 2.3) ด้านเศรษฐกิจ 2.4) ด้านความมั่นคงทางอาหาร และ 2.5) ด้านนโยบาย และ 3) รูปแบบการจัดการนวัตกรรมของประมงพื้นบ้านเพื่อขับเคลื่อนเศรษฐกิจชุมชนในอ่าวบ้านดอน ได้แก่ 3.1) การรวมกลุ่มและสร้างเครือข่าย 3.2) การพัฒนาความรู้ด้านวิจัย 3.3) ด้านการจัดการทรัพยากรร่วม 3.4) การบริหารจัดการทรัพยากรบนฐานระบบนิเวศ 3.5) การใช้ความรู้และนวัตกรรมขับเคลื่อนเศรษฐกิจชุมชน และ 3.6) ด้านการใช้ข้อมูลติดตามและประเมินสถานการณ์ทรัพยากร