THE BELIEF OF NAGA IN THAI SOCIETY
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
This academic article aims to present 1) the meaning of belief, 2) the types of beliefs in Thai society, 3) the belief of Naga in Thai society, and 4) the influence of the belief of Naga that is evident in Thailand. The presented data was through a literature review process from research reports, research articles, academic articles, books, documents, and interviews with experts related to the belief in Naga. The results can be summarized to present as follows: 1) Belief means holding that something is true, even if it can be proven or unprovable. When human beings believe in something, it will be expressed physically and verbally. Each human being has certain beliefs in common and some beliefs are not the same, 2) Types of beliefs in Thai society can be classified into 2 types: beliefs that are derived from religion (mainstream cultural beliefs can be found throughout the country) and folk beliefs (folk culture beliefs can only be found locally). 3) The belief in Naga has been with Thai society for a long time, especially among the people of the Mekong Basin who are Buddhism as the main religion and there is respect for the Naga, which is believed to have the power of miracles, able to inspire things, like the local religion, 4) Belief in Naga is considered a great myth and has an influence on Thailand that reflected this belief through various artworks, such as literature on the fairy tale of Uranghathat, traditions, and festivals such as the illuminated boat procession and ways of life such as plowing the fields will not plow in the direction of the Naga head.
Article Details
References
กรมการศาสนา. (2525). พระไตรปิฎกฉบับภาษาไทย ฉบับหลวง. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์กรมศาสนา.
กาญจนา แก้วเทพ. (2560). จากปรัชญาวิทยาศาสตร์สู่ปรัชญาสังคมศาสตร์และทฤษฎีนิเทศศาสตร์ในยุคสมัยปัจจุบัน. ใน คณะกรรมการกลุ่มปรับปรุงชุดวิชาปรัชญานิเทศศาสตร์และทฤษฎีการสื่อสาร (บรรณาธิการ). ประมวลสาระชุดวิชาปรัชญานิเทศศาสตร์และทฤษฎีการสื่อสาร (หน้า 62-87). นนทบุรี:โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
กิ่งแก้ว อัตถากร และธนรัชฏ์ ศิริสวัสดิ์. (2528). ความเชื่อ. ใน คณะกรรมการกลุ่มปรับปรุงชุดวิชาภาษาไทย 8 (บรรณาธิการ). เอกสารการสอนชุดวิชาภาษาไทย 8: คติชนวิทยาสำหรับครู (หน้า 659-727). นนทบุรี: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.
คำผุย พลลือชา. (2543). ความเชื่อเรื่องนาคในกระบวนการทำนาของชาวนาลาว: กรณีศึกษาชาวนาบ้านสีฐานใต้ อ.เมือง หาดทรายฟอง จ.กำแพงนครเวียงจันทน์ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว. ใน วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาสังคมวิทยาการพัฒนา. มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
จิตร ภูมิศักดิ์. (2562). ความเป็นมาของคำสยาม ไทย ลาว และขอม และลักษณะทางสังคมของชื่อชนชาติ ฉบับสมบูรณ์. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์ไทยควอลิตี้บุ๊คส์.
จิตรกร เอมพันธ์. (2545). พญานาค เจ้าแห่งแม่น้ำโขง: พิธีกรรมกับระบบความเชื่อพื้นบ้านแห่งวัฒนธรรมอีสาน. ใน วิทยานิพนธ์มานุษยวิทยามหาบัณฑิต สาขาวิชามานุษยวิทยา. จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
จิรพัฒน์ ประพันธ์วิทยา. (2559). อุรังคนิทาน ตำนานพระธาตุทางภาคตะวันออกเฉียงเหนือ. ธรรมธารา, 2(1), 189-206.
โชติ ศรีสุวรรณ และเกริก ท่วมกลาง. (2560). ตำนานพญานาค และคำชะโนด ปากทางสู่เมืองบาดาล. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์สถาพรบุ๊คส์.
ดนัย ไชยโยธา. (2538). ลัทธิ ศาสนา และระบบความเชื่อกับประเพณีนิยมในท้องถิ่น. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์โอเดียนสโตร์.
ทัศชล เทพกำปนาท. (2564). เล่าสู่กันฟังเรื่องนาค-พญานาค. เรียกใช้เมื่อ 5 กันยายน 2564 จาก http://www.culture.go.th/culture_th/ewt_news.php?nid=5911
ทัศนีย์ ทานตวณิช. (2523). คติชาวบ้าน. ใน รายงานการวิจัย. มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ บางแสน.
นวธร นนท์คำวงค์. (4 กรกฎาคม 2565). กำเนิดของพญานาค. (ณฐอร นพเคราะห์, ผู้สัมภาษณ์)
บริษัท อสมท จำกัด(มหาชน). (2564). เคล็ดลับบูชาพญานาคจากคำสอนของบรรพบุรุษ. เรียกใช้เมื่อ 25 ธันวาคม 2564 จาก https://www.mcot.net/view/OFuTvmpp
บุปผา ทวีสุข. (2520). คติชนวิทยา. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
ปฐม หงษ์สุวรรณ. (2559). ตำนานผาแดงนางไอ่. ใน วรรณกรรมพื้นบ้าน: มรดกภูมิปัญญาทางวัฒนธรรมของชาติ (หน้า 67). สำนักงานกิจการโรงพิมพ์องค์การสงเคราะห์ทหารผ่านศึก ในพระบรมราชูปถัมภ์.
พญาลิไทย. (2526). ไตรภูมิกถา หรือไตรภูมิพระร่วง พระราชนิพนธ์ พระมหาธรรมราชาที่ 1 พญาลิไทย ฉบับตรวจชำระใหม่. (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพมหานคร: กรมศิลปากร.
พระครูจิรธรรมรัช. (2557). ศึกษาความสัมพันธ์ความเชื่อเรื่องพิธีกรรมเจ้าแม่สองนางกับการส่งเสริมจริยธรรมทางสังคมของชุมชนริมฝั่งแม่น้ำโขงจังหวัดหนองคาย. ใน รายงานการวิจัย. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ์.
พระครูปริยัติสารการ. (2551). รูปแบบการผสมกลมกลืนทางวัฒนธรรมความเชื่อพื้นฐานระหว่างพุทธพราหมณ์ และผี ต่อความมั่นคงต่อสังคมอีสาน. ใน วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาวัฒนธรรมศาสตร์. มหาวิทยาลัยมหาสารคาม.
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ พระองค์เจ้ากิติยากรวรลักษณ์ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ. (2470). พระไตรปิฎกฉบับภาษาไทย ฉบับสยามรัฐ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์โสภณพิพรรฒธนากร.
พระมหาคาวี สร้อยสาคำ และไกรฤกษ์ ศิลาคม. (2559). พินิจนาคในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท. มจร พุทธปัญญาปริทรรศน์, 1(3), 81-90.
ภิญโญ จิตต์ธรรม. (2522). ความเชื่อ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์มงคลการพิมพ์.
วัฒนพันธุ์ ครุฑะเสน. (2557). ปรากฏการณ์บั้งไฟพญานาค :การสร้างนวัตกรรมเพื่อการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม จังหวัดหนองคาย นครหลวงเวียงจันทน์และแขวงบอลิคำไซ. วารสารวิชาการ Veridian E-Journal, 7(2), 1611-1626.
วิเชียร นามการ. (2554). การศึกษาอิทธิพลความเชื่อเรื่องพญานาคที่มีผลต่อสังคมไทยปัจจุบัน. ใน วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา. มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณ์ราชวิทยาลัย.
ศราวดี ภูชมศรี. (2563). ภาพสะท้อนความเชื่อเรื่องพญานาคผ่านการแสดงชุดพุทธบูชา ลีลานาคราช. วารสารศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น, 12(1), 335-352.
สมเด็จพระญาณสังวร สมเด็จพระสังฆราช สกลมหาสังฆปริณายก (เจริญ สุวฑุฒโน). (2550). พระพุทธศาสนากับสังคมไทยและเองของความเชื่อ. กรุงเทพมหานคร: โรงพิมพ์สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.
สำนักงานเลขานุการของคณะกรรมการยุทธศาสตร์ชาติ สำนักงานคณะกรรมการพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ. (2562). ยุทธศาสตร์ชาติ พ.ศ. 2561 - 2580. เรียกใช้เมื่อ 25 ธันวาคม 2564 จาก https://dl.parliament.go.th/backoffice/viewer2300/web/viewer.php
สิทธา เชตวัน. (2526). หลวงปู่คำคะนิง จุลมณี บุกเมืองพญานาค และท่องนรก. เรียกใช้เมื่อ 5 มกราคม 2565 จาก https://shorturl.asia/4lLRB
สุชาติ บุษย์ชญานนท์. (2564). พลวัตกระแสพญานาคนิยมในยุคโลกาภิวัฒน์. วารสารวนัมฎองแหรกพุทธศาสตรปริทรรศน์, 4(2), 43-61.
สุดารัตน์ อาฒยะพันธุ์ และ ปัทมาวดี ชาญสุวรรณ. (2562). การประดิษฐ์สร้างนาฏยประดิษฐ์จากคติความเชื่อเรื่องนาค ศรัทธานาคะ. วารสารช่อพะยอม, 30(2), 185-194.
สุรีพันธุ์ มณีวัต. (2552). ฐานสโมบูชา ธรรมประวัติ ธรรมเทศนา ปฏิปทา พระเดชพระคุณ หลวงปู่ชอบ ฐานสโม. (พิมพ์ครั้งที่ 10). กรุงเทพมหานคร: ชมรมพุทธศาสน์การไฟฟ้าฝ่ายผลิตแห่งประเทศไทย.
เสฐียร พันธรังษี. (2521). ศาสนาโบราณ. กรุงเทพมหานคร: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
เสาวลักษณ์ อนันตศานต์ และสุภัทรา บุญปัญญโรจน์. (2558). คติชนกับศาสนา. กรุงเทพมหานคร: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยรามคำแหง.
เอนก รักเงิน. (2555). นาค: สำนึกร่วมทางสังคมของกลุ่มคนอาณาบริเวณลุ่มน้ำโขง. วารสารมหาวิทยาลัยราช ภัฏบุรีรัมย์, 4(2), 20-29.
Borhek, J. & Curtis, R. (1975). A sociology of belief. New York: Wiley.
Redfield, R. (1989). The little community and Peasant society and culture. (Reprint edition). Illinois: University of Chicago Press.
Rokeach, M. & Parker, S. (1970). Values as social indicators of poverty and race relations in America. The Annals of the American Academy of Political and Social Science, 388(1), 97-111.
Scott, J. (2006). Documentary Research. New York: SAGE Publications Ltd.
Taggart, S. R. (1994). Living As If: Belief systems in mental health practice. New Jersey: Jossey- Bass.
Tambiah, S. J. (1970). Buddhism and the spirit cults in north-east Thailand. Massachusetts: Cambridge University Press.