แนวทางการจัดการเพื่อเพิ่มประสิทธิผลการดำเนินงานของ อสม. ในทีมหมอครอบครัว
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) ศึกษาสภาพ และปัญหาการบริหารจัดการของ “อสม.ในทีมหมอครอบครัว”และการมีส่วนร่วมในการดำเนินงาน 2) ศึกษาประสิทธิผลการดำเนินงานตามพันธกิจของ “อสม.ใน ทีมหมอครอบครัว”แยกตามปัจจัยด้านคุณลักษณะขององค์กรและปัจจัยบุคลากร 3) ศึกษาปัจจัยด้านกระบวนการบริหารจัดการที่มีผลต่อประสิทธิผลการดำเนินงานตามพันธกิจ 4) เสนอแนวทางการจัดการเพื่อเพิ่มประสิทธิผลการดำเนินงาน เป็นงานวิจัยแบบผสมผสาน เก็บข้อมูลเชิงปริมาณ จากหมอสาธารณสุขที่กำกับดูแล“อสม.ในทีมหมอครอบครัว”ด้วยวิธีสุ่มตัวอย่าง 394 ชุด สถิติและการวิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การวิเคราะห์ความแปรปรวนแบบทางเดียว และการวิเคราะห์การถดถอยพหุคุณ เก็บข้อมูลเชิงคุณภาพด้วยแบบสอบถามกึ่งโครงสร้าง กลุ่มตัวอย่างคือผู้ทรงคุณวุฒิที่เลือกแบบเจาะจง 19 ท่าน นำข้อมูลมาวิเคราะห์เนื้อหา ผลการวิจัยพบว่า1) สภาพปัจจุบัน “อสม.ในทีมหมอครอบครัว” ได้รับการยอมรับดี ปัญหาในการดำเนินงานมากสุด คือสภาพสังคมเมือง และความสามารถในการใช้เทคโนโลยี 2) ประสิทธิผลการดำเนินงานของ อสม. ในทีมหมอครอบครัว มีความแตกต่างกันอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ ตามระดับการศึกษา และ ประสบการณ์ 3) กระบวนการบริการ ร่วมกันส่งผลต่อประสิทธิผลในการปฏิบัติงาน และการบรรลุวัตถุประสงค์องค์กรได้ร้อยละ 62.0 และ 51.5 ตามลำดับ โดยปัจจัยที่มีอิทธิพล ได้แก่ การจัดองค์กร การบริหารงบประมาณ การวางแผน การรายงานติดตามผล และการประสานงานระหว่างทีม ตามลำดับจากมากไปน้อย 4) แนวทางการเพิ่มประสิทธิผลการดำเนินงาน ควรมุ่งสร้างสมรรถนะการทำงานของ อสม.ทั้งด้านความรอบรู้ด้านสุขภาพ และการใช้เทคโนโลยี รวมถึงการพัฒนาระบบประกันคุณภาพ และการบริหารงบประมาณ ตามกิจกรรมการปฏิบัติงาน และผลลัพธ์โครงการ
Article Details
References
กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. (2554ก). คู่มือ อสม.ยุคใหม่. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงสาธารณสุข.
กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ. (2554ข). คู่มือ อสม.หมอประจำบ้าน. กรุงเทพมหานคร: กระทรวงสาธารณสุข.
กิตติ วงศ์ปทุมทิพย. (2560). การมีส่วนร่วมของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้านในการป้องกัน และควบคุมโรคติดเชื้อไวรัสซิกา อำเภอดอนตูม จังหวัดนครปฐม. วารสารสำนักงานป้องกันควบคุมโรคที่ 7 ขอนแก่น, 24(2), 59-67.
กุลพัทธ์ มณี. (2560). ปัจจัยที่สัมพันธ์กับการปฏิบัติงานตามบทบาทของอาสาสมัครสาธารณสุข โรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพตําบล บ้านละว้า จังหวัดนครนายก. ใน วิทยานิพนธ์สาธารณสุขสุขศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาสาธารณสุขสุขชุมชน. วิทยาลัยการสาธารณสุขสิรินธร .
จิตราวดี พันธุ์ไม้. (2551). ปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขในเขตเทศบาลเมืองมาบตาพุด จังหวัดระยอง. ใน สารนิพนธ์รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิซาการปกครองท้องถิ่น. มหาวิทยาลัยขอนแก่น.
เฉลิมวุฒิ อุตโน และคณะ. (2015). ประสิทธิภาพการบริหารจัดการงานสาธารณสุขมูลฐานขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น ในประเทศไทย. วารสารร่มพฤกษ์ มหาวิทยาลัยเกริก, 33(3), 9-30.
ปรางค์ จักรไชย และคณะ. (2560). ปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.)ในทีมหมอครอบครัว จังหวัดปทุมธานี. วารสารพยาบาลสาธารณสุข, 31(1), 16-28.
ไพบูลย์ งามสกุลพิพัฒน์. (2554). ปัจจัยที่มีผลต่อการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอหนองจิก จังหวัดปัตตานี. ใน วิทยานิพนธ์รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์. มหาวิทยาลัยสงขลานครินทร์.
เฟื่องวิทย์ ชูตินันท์. (2563). ปัจจัยที่มีผลต่อความสำเร็จของการปฏิบัติงานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.). วารสารวิชาการมหาวิทยาลัยอีสเทิร์นเอเชีย ฉบับสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์, 10(2), 123-135.
ภูดิท เตชาติวัฒน์ และคณะ . (2565). การสังเคราะห์ทางเลือกและข้อเสนอเชิงนโยบายเพื่อสนับสนุนการปฏิรูปบทบาทอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน (อสม.)และอาสาสมัครสาธารณสุขกรุงเทพมหานคร (อสส.) เพื่อมุ่งสู่การบรรลุเป้าหมายการพัฒนาที่ยั่งยืน. นครปฐม: สถาบันพัฒนาสุขภาพอาเซียน มหาวิทยาลัยมหิดล.
เมธี สุทธศิลป์ และคณะ. (2560). ปัจจัยที่มีอิทธิพลต่อการมีส่วนร่วมในการจัดการควบคุมป้องกันโรคติดต่อ ตามแนวชายแดนของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน อำเภอภูซาง จังหวัดพะเยา. วารสารพยาบาลทหารบก, 18 (1),83-93.
ระบบสารสนเทศงานสุขภาพภาคประชาชน. (2565). แบบรายงานผลการปฏิบัติงานของ อสม. เรียกใช้เมื่อ 11 กันยายน 2565 จาก https://www.thaiphc.net/new2020/uploads/content/download/5d01accd9162c.pdf
ศูนย์มาตรฐานรหัส และข้อมูลสุขภาพแห่งชาติ. (2565). จำนวนโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพ. เรียกใช้เมื่อ 23 กันยายน 2565 จาก http://thcc.or.th/index.php
สำนักบริหารการสาธารณสุข. (2557). ทีมหมอครอบครัว (Family Care Team). สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข. กรุงเทพมหานคร: สำนักงานปลัดกระทรวงสาธารณสุข .
สุขุมวิทย์ ไสยโสภณ และสุกัญญา เอมอิ่มธรรม. (2560). ประสิทธิผลการปฎิบัติงานบริการแพทย์ฉุกเฉินโดยองค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น. วารสารสังคมศาสตร์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่นมหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม, 4(4),19-28.
สุวรรณี แสนสุข และคณะ. (2559). ปัจจัยที่มีผลต่อการดำ เนินงานเฝ้าระวัง ป้องกันและควบคุมโรคเบาหวานของอาสาสมัครสาธารณสุขประจำ หมู่บ้าน จังหวัดยโสธร. วารสารวิชาการ สคร.9, 22(2), 39-51.
Chatio, S. et al. (2019). Factors influencing performance of community-based health volunteers’ activities in the Kassena-Nankana Districts of Northern Ghana. Retrieved Nov 20, 2021, from https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/30785936/
Dada, O. T. O. (2021). Public Health Infrastructure and Performance: Analyses of Local Health Department Characteristics and Accreditation Performance Scores. Doctoral dissertation . Department Nursing: University of Washington.
Damari, B. & Riazi-Isfahani, S. (2018). Evaluating the women health volunteers program in Iran-a quarter century experience (1992–2016). Archives of Iranian Medicine, 21(12), 566-571.
Gulick, L. & Urwick, L. (1937). Notes on the theory of organization. In L. Gulick & L. Urwick (Eds.), Papers on the Science of Administration (pp. 13). New York: Institute of Public Administration.
Mabuchi, S. et al. (2020). Measuring management practices in primary health care facilities–development and validation of management practices scorecard in Nigeria. Global health action, 13(1), 1763078.
Mohajer, N. & Singh, D. (2018). Factors enabling community health workers and volunteers to overcome socio-cultural barriers to behaviour change: meta-synthesis using the concept of social capital. Human resources for health, 16(1), 1-9.
Salmani, I. et al. (2019). Conceptual model of managing health care volunteers in disasters: a mixed method study. BMC health services research, 19(1), 1-9.
Schwarz, D. et al. (2019). The status of Ghanaian community health workers’ supervision and service delivery: descriptive analyses from the 2017 Performance Monitoring and Accountability 2020 survey. Retrieved Jan 29 , 2022, from https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31294420/
Yamane, T. (1967). Statistics: an introductory analysis Harper and row. New York, Evanston and London and John Weather Hill. Inc: Tokyo.
Zepeda, E. D. (2012). Technology-Enabled Health Care Supply Chain for Primary CareReducing Disparities in the Delivery of Chronic Care. In Doctoral dissertation, Degree of Doctor of Philosophy Public Policy and Administration – Health Policy. Walden University.