การบริหารความเสี่ยงในชุมชนและแนวทางการจัดการตนเองในภาวะวิกฤต กรณีศึกษาชุมชนบ้านสาลวัน จังหวัดนครปฐม

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1) รวบรวมข้อมูลบริบทของชุมชน และความเสี่ยงที่เกิดขึ้นในชุมชนบ้านสาลวัน 2) นำความเสี่ยงที่เกิดขึ้นในชุมชนมาเข้ากระบวนการจัดการความเสี่ยงในชุมชน และ 3) จัดทำแนวทางการจัดการตนเองในภาวะวิกฤต ที่เกิดขึ้นในชุมชน ซึ่งดำเนินการวิจัยแบบผสมผสาน (Mixed Methods Research) โดยนำผลการศึกษาเชิงปริมาณ มาสนับสนุนผลการศึกษาเชิงคุณภาพเข้าด้วยกัน โดยมีวิธีการศึกษาข้อมูลโดยการลงพื้นที่สำรวจอาสาสมัครสาธารณสุขประจำหมู่บ้าน จาก 13 ชุมชน ที่อยู่ในความดูแลรับผิดชอบของโรงพยาบาลส่งเสริมสุขภาพชุมชนบ้านสาลวัน จำนวนประชากร 94 คน โดยใช้วิธีเลือกแบบสุ่มแบบบังเอิญ ชุมชนละ 6 คน ได้กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 78 คน เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัย คือ แบบบันทึกความคิดเห็น แบบฟอร์มตารางการบริหารความเสี่ยง และแบบสอบถาม เพื่อเก็บรวบรวมข้อมูลมาวิเคราะห์โดยใช้สถิติเชิงพรรณนาด้วยค่าความถี่ ร้อยละ ค่าเฉลี่ย ผลการศึกษาวิจัยพบว่า 1) บริบทของชุมชนมีการขยายแหล่งที่อยู่อาศัย และเส้นทางการคมนาคมเพื่อรองรับการขยายตัวของชุมชนเมือง 2) นำความเสี่ยงที่เกิดขึ้นในชุมชนมาแบ่งความเสี่ยงออกเป็น 2 ด้าน คือ ความเสี่ยงด้านสุขภาพและด้านความปลอดภัย แล้วนำปัจจัยเสี่ยงที่มีระดับสูงที่สุดไปหาแนวทางแก้ไขจัดการความเสี่ยงของชุมชนได้ และ 3) รวบรวมข้อมูลจัดทำเป็นคู่มือการบริหารความเสี่ยงชุมชน แสดงข้อมูลพื้นฐานในชุมชน กระบวนการบริหารความเสี่ยง และแนวทางการจัดการตนเองในภาวะวิกฤตเป็นแผนรองรับสถานการณ์ฉุกเฉินในชุมชน มีความพึงพอใจการจัดกิจกรรมในชุมชนภาพรวม มีค่าเฉลี่ยเท่ากับ 4.60 คิดเป็นร้อยละ 85.29 อยู่ในระดับมากที่สุด