ผ้าผะเหวด : สัญลักษณ์ประเพณีชาวพุทธอีสาน

บทคัดย่อ

บทความนี้มีจุดมุ่งหมายเพื่อเสนอเกี่ยวกับผ้าผะเหวด ซึ่งเป็นสัญลักษณ์ในประเพณีชาวพุทธอีสาน ผลการศึกษาพบว่า ผ้าผะเหวด คือ ผ้าผืนยาวเขียนภาพเล่าเรื่องพระเวสสันดรเพื่อใช้แห่ในงานบุญพระเหวด ผ้าผะเหวดเป็นสื่อที่แสดงความหมายสัญลักษณ์ในคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนาของตัวละคร ซึ่งสมมติว่าเป็นการแห่พระเวสสันดรเข้าเมือง สมัยก่อนช่างแต้มรูปมักเป็นช่างพื้นบ้าน จึงใช้สีสันเลียนแบบธรรมชาติ ไม่เคร่งครัดเรื่องสัดส่วนของรูปร่าง คน สัตว์ วัตถุสิ่งของมากนัก ตามคติความเชื่อของชาวอีสาน ผ้าผะเหวดไม่ใช่แค่เครื่องประดับที่ใช้ในงานประเพณี ที่ตกแต่งให้ดูสวยงามเท่านั้น แต่ยังมีแง่คิดและกุศโลบาย ที่ทำให้ผู้คนที่มาร่วมงานพิธีอันศักดิ์สิทธิ์ ได้รับรู้ในคำสอนของพระพุทธเจ้า ที่แฝงหลักธรรมคำสอนไว้ในรูปทรงและสีสันที่อยู่ในผ้าผะเหวด การร้อยเรียงของศิลปะ ล้วนมีกุศโลบายคำสอนที่แฝงอยู่เป็นจำนวนมาก มันเป็นแนวทางในการการดำเนินชีวิตให้พ้นทุกข์