หนี้ครัวเรือนกับตัวแปรทางเศรษฐกิจของประเทศไทยในแต่ละช่วงของวัฏจักรธุรกิจ

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาความสัมพันธ์ของหนี้ครัวเรือนกับตัวแปรทางเศรษฐกิจของประเทศไทยในแต่ละช่วงของวัฏจักรธุรกิจ โดยรวบรวมข้อมูลเศรษฐกิจจากธนาคารแห่งประเทศไทย กระทรวงพาณิชย์ สำนักงานสภาพัฒนาการเศรษฐกิจและสังคมแห่งชาติ สำนักงานสถิติแห่งชาติ สำนักงานบริหารหนี้สาธารณะ และตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย และทำการหาจุดเปลี่ยนในโครงสร้างของวัฏจักรธุรกิจด้วยวิธีการทดสอบ Chow Test ซึ่งสามารถแบ่งช่วงของวัฏจักรธุรกิจออกเป็นช่วงที่เศรษฐกิจหดตัวและขยายตัว และนำข้อมูลในแต่ละช่วงไปทำการวิเคราะห์ความสัมพันธ์เชิงดุลยภาพระยะยาว (Cointegration) ด้วยวิธีการแบบสองขั้น Eagle and Granger (Engle – Granger Two-Step) และวิเคราะห์ความสัมพันธ์เชิงเหตุและผลของตัวแปรตามแนวคิดของ Granger (Granger Causality) ผลการศึกษาในภาพรวมพบว่า หนี้ครัวเรือนมีความสัมพันธ์กับผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ การลงทุนรวม ดัชนีราคาที่อยู่อาศัย และดัชนีตลาดหุ้น โดยในช่วงที่ 1 (ไตรมาสที่ 1 ปี 2546 – ไตรมาสที่ 3 ปี 2551) ซึ่งเป็นช่วงที่เศรษฐกิจหดตัว พบว่าหนี้ครัวเรือนมีความสัมพันธ์กับผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ และในช่วงที่ 2 (ไตรมาสที่ 4 ปี 2551 - ไตรมาสที่ 1 ปี 2563) ซึ่งเป็นช่วงที่เศรษฐกิจขยายตัว พบว่าหนี้ครัวเรือนมีความสัมพันธ์กับผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ อัตราดอกเบี้ยนโยบาย ปริมาณเงินฝาก และการขาดดุลงบประมาณของรัฐบาล สำหรับช่วงที่ 3 (ไตรมาสที่ 2 ปี 2563 - ไตรมาสที่ 2 ปี 2566) ซึ่งเป็นช่วงที่เศรษฐกิจหดตัว พบว่า หนี้ครัวเรือนมีความสัมพันธ์กับผลิตภัณฑ์มวลรวมในประเทศ การลงทุนรวม อัตราการว่างงาน และดัชนีราคาที่อยู่อาศัย