การพัฒนาสุขศาลาร่วมใจแบบมีส่วนร่วมบนฐานของชุมชนในพื้นที่จังหวัดน่าน
คำสำคัญ:
การพัฒนา, สุขศาลาร่วมใจ, การมีส่วนร่วมบนฐานของชุมชนบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ (1) ศึกษาสถานการณ์ปัจจุบันของการเข้าถึงบริการสาธารณสุขในพื้นที่ห่างไกลของจังหวัดน่าน (2) พัฒนารูปแบบสุขศาลาร่วมใจแบบมีส่วนร่วมบนฐานของชุมชน และ (3) ประเมินผลลัพธ์ของการดำเนินงานสุขศาลาร่วมใจที่พัฒนาขึ้น โดยใช้การวิจัยเชิงปฏิบัติการแบบมีส่วนร่วม (Participatory Action Research: PAR) เก็บข้อมูลจากกลุ่มเป้าหมาย 6 พื้นที่ ผ่านการสัมภาษณ์เชิงลึก สนทนากลุ่ม และแบบสอบถาม วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและการวิเคราะห์เนื้อหาเชิงคุณภาพ ผลการวิจัยพบว่า สุขศาลาร่วมใจที่ใช้แนวทางการมีส่วนร่วมของชุมชนสามารถเพิ่มการเข้าถึงบริการสุขภาพ ลดอุปสรรคด้านระยะทาง และส่งเสริมการพึ่งพาตนเองของชุมชนในระยะยาว ผลลัพธ์ของการดำเนินงานสะท้อนให้เห็นถึงประสิทธิภาพของแนวทางนี้ และข้อเสนอแนะสำคัญ ได้แก่ การสนับสนุนเชิงนโยบายเพื่อบูรณาการสุขศาลาร่วมใจเข้ากับระบบสุขภาพระดับอำเภอ
References
กาญจนา เทียนลาย และ ธีรนงค์ สกุลศรี. (2555). ประชากรชายขอบ: มุมมองในเชิงประชากรและการกระจาย. ใน กุลภา วจนะสาระ และกฤตยา อาชวนิจกุล (บรรณาธิการ), ประชากรชายขอบและความเป็นธรรมในสังคมไทย. (น. 37-58). นครปฐม: สถาบันวิจัยประชากรและสังคม มหาวิทยาลัยมหิดล.
ไกรราช เทต้อม, วรพจน์ พรหมสัตยพรต และ ธีรศักดิ์ พาจันทร์. (2560). การพัฒนารูปแบบการดำเนินงานสุขศาลาโดยชุมชนมีส่วนร่วมบ้านโสกนาค หมู่ที่ 8 ตำบลวังม่วง อำเภอเปื่อยน้อย จังหวัดขอนแก่น. วารสารวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี มหาวิทยาลัยมหาสารคาม, 36(2), 211-222.
ถนัด ใบยา และ วิชัย นิลคง. (2564). การพัฒนาสุขภาวะชุมชนในพื้นที่สุขศาลาพระราชทานอำเภอบ่อเกลือ และอำเภอเฉลิมพระเกียรติ จังหวัดน่าน. วารสารวิชาการกรมสนับสนุนบริการสุขภาพ, 17(2), 5-14.
นภดล สุดสม, ถนัด ใบยา, วิชัย นิลคง, ชัยวุฒิ วันควร, ธนเสฏฐ์ สายยาโน, พิษณุ อินปา, กรภัทร ขันไชย, เพ็ญพักตร์ ภิรัญคำ, วิภาพร ทิพย์อำมาตย์ และ กมลฉัตร จันทร์ดี. (2563). การพัฒนาสุขศาลาพระราชทานแบบมีส่วนร่วมบนฐานของชุมชนในพื้นที่กลุ่มชาติพันธุ์ลัวะ จังหวัดน่าน (รายงานการวิจัย). นนทบุรี: สถาบันวิจัยระบบสาธารณสุข.
สมชัย จิตสุชน. (2558). ความเหลื่อมล้ำในสังคมไทย:แนวโน้ม นโยบายและแนวทางขับเคลื่อนนโยบาย. (รายงานการวิจัย). กรุงเทพฯ: สถาบันวิจัยเพื่อการพัฒนาประเทศไทย.
สฤณี อาชวานันทกุล. (2554). ความเหลื่อมล้ำ ฉบับพกพา. นนทบุรี: สำนักงานปฏิรูป (สปร.).
สุขศาลาพระราชทาน กรมสนับสนุนบริการสุขภาพ กระทรวงสาธารณสุข. (2568). เครือข่ายและบทบาทในการพัฒนาสุขศาลาพระราชทาน. สืบค้นจาก http://suksala.hss.moph.go.th/pages/view/6.
สุปราณี สิทธิกานต์ และ ดารุณี จงอุดมการณ์. (2563) อุปสรรคในการเข้าถึงบริการสุขภาพระดับปฐมภูมิของผู้มีรายได้น้อยในชุมชนเมือง. วารสารพยาบาลศาสตร์และสุขภาพ, 43(1), 19-29.
Downloads
เผยแพร่แล้ว
How to Cite
ฉบับ
บท
License
Copyright (c) 2025 วารสารสังคมศาสตร์ปัญญาพัฒน์

This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.