การกลับคืนสู่สังคมของผู้ต้องขังพ้นโทษ: ศึกษาเปรียบเทียบแนวทางการเตรียมความพร้อมก่อนปล่อย
คำสำคัญ:
การกลับคืนสู่สังคม, ผู้ต้องขังพ้นโทษ, การเตรียมความพร้อมก่อนปล่อย, การกระทำผิดซ้ำ, การฟื้นฟูผู้กระทำผิดบทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้นำเสนอการศึกษาเปรียบเทียบแนวทางการเตรียมความพร้อมก่อนปล่อยตัวผู้ต้องขังในประเทศสหรัฐอเมริกา ญี่ปุ่น สิงคโปร์ และประเทศไทย โดยมีวัตถุประสงค์เพื่อวิเคราะห์ความแตกต่างด้านแนวคิด และกระบวนการดำเนินงาน ซึ่งเป็นปัญหาสำคัญที่ส่งผลต่อความปลอดภัยของสังคม บทความนี้ใช้กรอบแนวคิด Throughcare ซึ่งเป็นการดูแลผู้ต้องขังอย่างต่อเนื่องตั้งแต่เริ่มต้องโทษจนถึงระยะหลังพ้นโทษ โดยมุ่งเน้นการพัฒนารายบุคคลและการมีส่วนร่วมจากภาคเอกชนและภาคประชาสังคม ผลการศึกษาแสดงให้เห็นว่า สิงคโปร์มีระบบการเตรียมความพร้อมก่อนปล่อยที่เข้มแข็งและเป็นระบบ ด้วยความร่วมมือจากภาครัฐ เอกชน และชุมชน ผ่านกลไกสำคัญ เช่น องค์กร SCORE และโครงการ Captain of Lives ขณะที่ญี่ปุ่นให้ความสำคัญกับการฟื้นฟูผู้ต้องขังควบคู่กับการมีส่วนร่วมของประชาชน โดยเน้นการฝึกอาชีพและการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมในศูนย์แก้ไขฟื้นฟู ส่วนสหรัฐอเมริกาแม้จะมีโปรแกรมที่หลากหลาย แต่ประสบปัญหาการดำเนินงานที่ไม่สอดคล้องกันในแต่ละรัฐ สำหรับประเทศไทย แม้มีการกำหนดนโยบายเตรียมความพร้อมก่อนปล่อยในเชิงกฎหมายและยึดแนวทางตามข้อกำหนดแมนเดลา แต่ยังคงเผชิญกับข้อจำกัดด้านทรัพยากร ความแออัดในเรือนจำ และการมีส่วนร่วมจากภาคสังคมที่ยังไม่เพียงพอ บทความนี้เสนอว่าประเทศไทยสามารถพัฒนาแนวทางการเตรียมความพร้อมก่อนปล่อยได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น โดยนำบทเรียนความสำเร็จด้านความหลากหลายของโปรแกรมจากสหรัฐอเมริกา การมีส่วนร่วมจากภาคเอกชนในการสร้างศูนย์การเตรียมความพร้อมก่อนปล่อยของญี่ปุ่น และเครือข่ายผู้ประกอบการที่เข้มแข็งและทันคติของเจ้าหน้าที่จากสิงคโปร์ มาประยุกต์ใช้ เพื่อเสริมสร้างความพร้อมของผู้ต้องขังในการกลับคืนสู่สังคม ลดการกระทำผิดซ้ำ และยกระดับความปลอดภัยของสังคมในระยะยาว
เอกสารอ้างอิง
กรมราชทัณฑ์. (2568). สถิติการกระทำผิดซ้ำของผู้ต้องขัง. Recidivism Statistics Database ฐานข้อมูลผู้ต้องขังกระทำผิดซ้ำ. สืบค้นจาก http://www.correct.go.th/recstats/index.php/th/Home.
กรวรรณ คำกรเกตุ (2559). แนวทางการพัฒนาโปรแกรมการเตรียมความพร้อมก่อนปล่อยของผู้ต้องขังในเรือนจำโครงสร้างเบา. (ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์).
กองพัฒนาพฤตินิสัย. (2563). คู่มือการจัดโปรแกรมการแก้ไขฟื้นฟูผู้ต้องขังตามลักษณะแห่งคดี. และพฤติการณ์การกระทำผิด. กรุงเทพฯ: บริษัท พีเค.เค. พริ้นติ้ง จำกัด.
จิรวุฒิ ปุญญาสวัสดิ์. (2564). การเตรียมความพร้อมก่อนปล่อย. (ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต, มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์).
ชลธิศ ชื่นอุระ. (2566). ถอดบทเรียน “การกระทำความผิดซ้ำ” สู่การส่งเสริมการ “ไม่ตีตรา” ผู้พ้นโทษ (สถาบันเพื่อการยุติธรรมแห่งประเทศไทย). สืบค้นจาก https://knowledge.tijthailand.org/th/article/detail/47
ธีระ สินเดชารักษ์, จตุรพิธ เกราะแก้ว, นัจชลี ศรีมณีกาญจน์, ปองพล นิลพฤกษ์, วิเชษฐ์ พลายมาศ, พิเชฐ คุณากรวงศ์, ธนบูรณ์ จันทรมาลัย, พงษ์กฤษณ์ มงคลสินธุ์, เกษมศานต์ โชติชาครพันธุ์, เปรมฤดี เพ็ชรกูล, ธิติ มหาเจริญ, ปวริศร เลิศธรรมเทวี และ สุณีย์ กัลยจิตร. (2564). โครงการวิจัยเพื่อแก้ไขปัญหาการกระทำผิดซ้ำ (รายงานการวิจัย). กรุงเทพฯ: สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ.
สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. (2560). พระราชบัญญัติราชทัณฑ์ พ.ศ.2560. สืบค้นจาก https://www.ratchakitcha.soc.go.th/DATA/PDF/2560/A/021/1.PDF.
Averil, R. (1980). Pre-release systems in the United States. Office of Justice Programs. Retrieved from https://www.ojp.gov/pdffiles1/Digitization/69312NCJRS.pdf
Benard, A. K., Msomba, G., Pesha, J. (2023). Social challenges facing ex-prisoners during their integration into societies in Iringa municipality, Tanzania. Asin Research Journal of Arts & Social Sciences, 21(3), 78-89.
Massachusetts Department of Correction. (2025). Program description booklet. Retrieved from https://www.mass.gov/doc/program-description-booklet-2/download?_ga=2.132102855.955604256.1549903914-1459834499.1543502241.
Santhosh, R. & Mathew, E. (2021). Social reintegration of released prisoners: An empirical analysis from two Indian states. International Annals of Criminology, 59, 200-222.
Shimane Asahi Rehabilitation Program Center. (n.d.). Rehabilitation Programs. Retrieved from http://www.shimaneasahi-rpc.go.jp/english/torikumi/index.html
Singapore Prison Service. (2022). Singapore Prison Service ‘Captains of Lives’ campaign. Retrieved from https://www.sps.gov.sg/resource/media-releases/singapore-prison-service-captains-of-lives-campaign/
United Nations Office on Drugs and Crime. (2018). Introductory handbook on the prevention of recidivism and the social reintegration of offenders. Retrieved from https://www.unodc.org/documents/justice-and-prison-reform/18-02303_ebook.pdf#:~:text=The%20primary%20objective%20of%20social%20reintegration%20programmes,to%20avoid%20a%20relapse%20into%20criminal%20behaviour.&text=One%20key%20strategy%20in%20reducing%20the%20number,and%20support%20their%20social%20reintegration%20upon%20release.
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารสังคมศาสตร์ปัญญาพัฒน์

อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.