พระบรมราโชบายทางการเมืองในพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัวศึกษาจากการปรับปรุงและใช้ตราราชการ
คำสำคัญ:
ชาตินิยม, ตราราชการ, ชนชั้นกลางบทคัดย่อ
บทความนี้แสดงผลการศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างรูปแบบสัญลักษณ์ที่อยู่บนตราราชการ กับการผูกรวมความหมายของพระมหากษัตริย์ ความเป็นชาติ และอำนาจรัฐเข้าไว้ด้วยกัน รวมทั้งความพยายามในการสร้างกลุ่มผู้สนับสนุนจากชนชั้นกลางผ่านการใช้ตราราชการ อันเป็นพระบรมราโชบายทางการเมืองประการหนึ่งของพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว ผู้เขียนสืบค้นข้อมูลจากเอกสารชั้นต้นและชั้นรอง โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยทางประวัติศาสตร์ ได้ผลการศึกษาว่าการปรับปรุงการและใช้ตราราชการในรัชกาลพระบาทสมเด็จพระมงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว เป็นนโยบายทางการเมืองที่สัมพันธ์กับแนวคิดชาตินิยมที่มีพระมหากษัตริย์เป็นศูนย์กลาง และมีการใช้ความหมายเชิงสัญญะเพื่อสร้างและเพิ่มฐานสนับสนุนในหมู่ชนชั้นกลางไปพร้อมกันด้วย
References
สำหรับกระทรวงการต่างประเทศ เอกสารกระทรวงการต่างประเทศถึงพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมขุนสรรพสิทธิประสงค์ ลงวันที่ 22 เมษายน ร.ศ.130. เอกสารไมโครฟิล์มเลขที่ มร.6 รล/15.
-------------.กระทรวงมุรธาธร ตราสำหรับกระทรวงการต่างประเทศ ลงวันที่ 18 ธันวาคม พ.ศ. 2460. เอกสารไมโครฟิล์มเลขที่ ม.ร.6 รล/16.
-------------. กระทรวงวัง กระทรวงเกษตราธิการขอพระบรมราชานุญาตใช้ตราสำหรับตำแหน่ง ลงวันที่ 24 ธันวาคม ร.ศ. 129. เอกสาไมโครฟิล์มเลขที่ ม.ร.6 ว/4.
-------------.กระทรวงมหาดไทย เอกสารกระทรวงมหาดไทยถึงกรมหลวงปราจิณ กิติบดี ราชเลขานุการ ลงวันที่ 17 ธันวาคม พ.ศ. 2459. เอกสารไมโครฟิล์มเลขที่ มร.6 รล/15.
-------------. กระทรวงวัง เรื่องขอพระบรมราชานุญาตใช้ตราประจำตำแหน่งอุปราชลงวันที่ 13 กรกฎาคม พ.ศ. 2460. เอกสารไมโครฟิล์มเลขที่ มร.6 รล/15. แห่งชาติ. กรมราชเลขาธิการ พระราชบัญญัติใช้ตราแผ่นดิน. เอกสารไมโครฟิล์มเลขที่ ม.ร.5 รล/12.
-------------.พระราชหัตเลขาในพระบาทสมเด็จพระ
มงกุฎเกล้าเจ้าอยู่หัว พระราชทานพระ วรวงศ์เธอ พระองค์เจ้าศุภโยคเกษม เสนาบดีกระทรวงพระคลังมหาสมบัติ ลงวันที่ 1 ธันวาคม พ.ศ. 2466. เอกสารไมโครฟิล์มเลขที่ มร.6 ค/4.
กรมศิลปากร. (2542). ตราประจำจังหวัด. กรุงเทพฯ : กรมศิลปากร.
กองวิชาการ, กรมการปกครอง. การปรับปรุงการปกครองในสมัยสมเด็จพระมหาธีรราชเจ้า (ระหว่าง พ.ศ.2458-2464). หนังสืออนุสรณ์งานพระราชทานเพลิงศพ รองอำมาตย์ตรี ขุนไมตรีประศาสน์ (มี มัยลาภ) วันที่ 24 เมษายน พ.ศ. 2510.
จักรกฤษณ์ นรนิติผดุงการ. (2506). สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพกับกระทรวงมหาดไทย. พระนคร : บูรพาการพิมพ์.
เบนจามิน เอ.บัทสัน. อวสานสมบูรณาญาสิทธิราชย์ในสยาม. (2555). บรรณาธิการแปล กาญจนี ละอองศรี และ ยุพา ชุมจันทร์. กรุงเทพฯ : มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.
ส. วัฒนเศรษฐ์. (2513). พระเกียรติคุณพระมงกุฎเกล้าฯ. พระนคร : รุ่งเรือง.
สำนักเลขาธิการคณะรัฐมนตรี. (2538). พระราชลัญจกร. กรุงเทพฯ : สำนัเลขาธิการคณะรัฐมนตรี.
อัจฉราพร กมุทพิสมัย. (2524). กบฏ ร.ศ. 130 : ศึกษากรณีการปฏิรูปทางการปกครองและกลุ่ม “ทหารใหม่”. วิทยานิพนธ์ อ.ม. (ประวัติศาสตร์). กรุงเทพฯ : บัณฑิตวิทยาลัย จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย
มหาวิทยาลัย.