การพัฒนาภาวะผู้นำเชิงพุทธในศตวรรษที่ 21

บทคัดย่อ

การพัฒนาภาวะผู้นำเป็นกระบวนการที่บุคคลใดบุคคลหนึ่งหรือมากกว่าพยายามใช้อิทธิพลของตนหรือกลุ่มตน กระตุ้น ชี้นำ ผลักดัน ให้บุคคลอื่นหรือกลุ่มบุคคลอื่นมีความเต็มใจและกระตือรือร้นในการทำสิ่งต่าง ๆ ตามต้องการ โดยมีความสำเร็จของกลุ่มหรือองค์การเป็นเป้าหมาย ในพระพุทธศาสนาได้ให้ความสำคัญกับแนวความคิดเรื่องภาวะผู้นำเอาไว้โดยเห็นว่าในสังคมทุกสังคมจะต้องมีบุคคลที่เกิดมาเพื่อทำประโยชน์แก่ผู้อื่นหรือเป็นผู้นำผู้อื่นอยู่เสมอ ซึ่งบุคคลที่มีภาวะผู้นำและเป็นผู้เข้ามาแก้ไขปัญหาในทางพระพุทธศาสนาหากพิจารณาจากหลักฐานเชิงคัมภีร์ พบว่า ในอัคคัญญสูตรที่ว่าด้วยกำเนิดและพัฒนาการของโลกและสังคมมนุษย์ได้ระบุว่าเมื่อโลกมนุษย์และสังคมมนุษย์เกิดขึ้นมาแล้วในระยะแรกมนุษย์มีกิเลสและไม่มีศีลธรรมอันเป็นกฎจริยธรรมพื้นฐานของสังคมก็ทำให้เกิดการเอารัดเอาเปรียบกัน ต่อมามนุษย์ก็ได้เริ่มพิจารณาหาบุคคลผู้ที่มีความเหมาะสมเข้ามาเป็นผู้นำเพื่อการแก้ไขปัญหาดังกล่าว ชี้ให้เห็นว่าภาวะผู้นำเป็นสิ่งที่มีปรากฏอยู่ในเนื้อหาพระพุทธศาสนา โดยการพัฒนาภาวะผู้นำในศตวรรษเชิงพุทธในศตวรรษที่ 21 นี้ ผู้นําที่จะสามารถพัฒนาภาวะผู้นําได้อย่างมีประสิทธิภาพนั้น ต้องมีคุณลักษณะดังต่อไปนี้ คือ การรอบรู้ มีอุดมการณ์ เท่าทัน กล้าตัดสินใจ มีวิสัยทัศน์เชิงกลยุทธ์ สร้างทีม ใฝ่บริการ และนำหลักธรรมทางพระพุทธศาสนามาบูรณาการในการพัฒนาผู้นำ หากผู้นําสามารถพัฒนาตนเองในลักษณะที่กล่าวมาข้างต้นนี้ ย่อมจะสามารถเป็นผู้นําที่มีคุณลักษณะภาวะผู้นําที่พึงประสงค์ในศตวรรษที่ 21