กระบวนการในการบริหารจัดการอารยสถาปัตย์ของวัด ในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ศึกษาสภาพทั่วไปของการบริหารจัดการอารยสถาปัตย์ของวัด และ 2. ศึกษากระบวนการในการบริหารจัดการอารยสถาปัตย์ของวัด ในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา โดยใช้ระเบียบวิธีการวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยการสัมภาษณ์เชิงลึก จากพระสังฆาธิการ บุคลากรสำนักงานพระพุทธศาสนาจังหวัด ผู้นำชุมชน ประชาชนและนักวิชาการทางด้านการจัดการเชิงพุทธ ด้วยการเลือกแบบเจาะจง จำนวน 25 รูปหรือคน ได้ใช้แบบสัมภาษณ์แบบมีโครงสร้าง และการสนทนากลุ่มเฉพาะผู้ทรงคุณวุฒิ จำนวน 9 รูปหรือคน โดยวิเคราะห์ข้อมูลด้วยเทคนิคการวิเคราะห์เนื้อหาประกอบบริบท

ผลการวิจัยพบว่า 1. สภาพทั่วไปในการบริหารจัดการอารยสถาปัตย์ของวัด พบว่า จุดแข็ง ได้แก่ วัดศูนย์กลางของชุมชนในสังคมไทย มีศักยภาพความพร้อมด้านทรัพยากรบุคคล และมีการใช้เทคนิคและเครื่องมือที่เหมาะสม มีจุดอ่อนดังนี้ ได้แก่ ขาดบุคลากรที่มีความรู้ความสามารถมาช่วยเหลือคณะสงฆ์อย่างต่อเนื่อง ค่าใช้จ่ายสูง และผู้ใช้บริการยังไม่กล้าไม่มั่นใจต่อการเข้าใช้พื้นที่สาธารณะในวัด มีโอกาสดังนี้ ได้แก่ มีงบประมาณจากภาครัฐและภาคเอกชนเข้ามาสนับสนุนต่อเนื่อง การส่งเสริมการท่องเที่ยวอย่างยั่งยืน และมีโอกาสช่วยเพิ่มสมรรถนะของการท่องเที่ยวในพื้นที่ มีอุปสรรคดังนี้ ได้แก่ มีกฎหมายบังคับ แต่ยังไม่เกิดผลในทางปฏิบัติเท่าที่ควร กฎหมายเกี่ยวกับโบราณสถานเป็นข้อจำกัด และขาดกฎระเบียบ คำสั่ง การบังคับบัญชาและการประเมินติดตามผลงานที่มีประสิทธิภาพ 2. กระบวนการในการบริหารจัดการอารยสถาปัตย์ของวัด พบว่า ด้านการวางแผน กำหนดนโยบายในการบริหารจัดการให้ชัดเจน ด้านการลงมือทำ มีการประยุกต์ใช้องค์ความรู้ทางด้านความสะดวกสบายของร่างกาย และผู้มีความต้องการพิเศษแต่ละชนิด ด้านการตรวจสอบ การตรวจสอบปัญหาทั้งปวงและแนวทางในการปรับปรุงสถานที่ให้เข้ากันได้กับความต้องการ ด้านการปรับปรุงแก้ไข การปรับเปลี่ยนโครงสร้างภายนอกและภายในวัดให้สะดวกสบายและใช้งาน