โมเดลเชิงสาเหตุของการเข้าถึงบริการด้านสุขภาพจิต ของผู้มีภาวะซึมเศร้า
คำสำคัญ:
ภาวะซึมเศร้า, การเข้าถึงบริการด้านสุขภาพจิต, อุปสรรคการเข้าถึงบริการโมเดลสมการโครงสร้างบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1. ศึกษาโอกาสในการเข้ารับการรักษาของผู้มีภาวะซึมเศร้า 2. อุปสรรคปัญหาในการเข้าถึงการรักษา 3. วิเคราะห์อิทธิพลเชิงโครงสร้างของปัจจัยเชิงสาเหตุที่มีผลต่อการเข้าถึงบริการด้านสุขภาพจิตของผู้มีภาวะซึมเศร้า
เป็นการวิจัยปริมาณที่มีตัวอย่างเป้าหมาย ใช้แบบสอบถามออนไลน์ที่โพสต์บนแพลตฟอร์มต่าง ๆ ตลอดระยะเวลากันยายน 2565 - กุมภาพันธ์ 2566 ได้ข้อมูลของผู้มีภาวะซึมเศร้ารวม 453 ราย การวิเคราะห์ข้อมูลใช้วการวิเคราะห์ตัวประกอบที่ยืนยัน ซอฟต์แวร์ทางสถิติ Amos และการวิเคราะห์เส้นทาง โมเดลการพยากรณ์แสดงถึงความแม่นยำสูง พบว่า ค่าสัมประสิทธิ์การพยากรณ์ (R2) สำหรับอุปสรรคในการเข้าถึงบริการมีค่าเท่ากับ 0.579, นโยบายสุขภาพจิตมีค่าเท่ากับ 0.814 และการเข้าถึงบริการจริงมีค่าเท่ากับ 0.100
ผลการวิจัยพบว่า มีความไม่เท่าเทียมในการเข้าถึงบริการสำหรับบุคคลที่มีภาวะซึมเศร้า อุปสรรคและปัจจัยสาเหตุทั้งทางตรงและทางอ้อม มีผลกระทบทั้งตรงและทางอ้อมต่อการเข้าถึงบริการ ทางออก คือ ลดทอนข้อจำกัดที่สำคัญ เช่น ข้อจำกัดใน
ความเท่าเทียม การแยกการเข้าถึงสุขภาพกายและจิต และขาดแคลนในบริบทของผู้ทำงานด้านจิตเวชและการติดตามสังคม ดังนั้น การแก้ไขปัญหาเหล่านี้มีความสำคัญเพื่อให้การเข้าถึงบริการด้านสุขภาพจิตเป็นไปอย่างเท่าเทียมสำหรับบุคคลที่มีภาวะซึมเศร้า นั่นเป็นทางออกที่ลดความไม่เท่าเทียมและส่งเสริมโอกาสในการรักษาที่เท่าเทียม
References
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข. (2560). การส่งเสริมสุขภาพจิต แนวคิด หลักฐานและแนวทางปฏิบัติ. สืบค้น 31 พฤษภาคม 2561, จาก https://shorturl.asia/xSekm
______. (2561). กรมสุขภาพจิตเผย คนไทยป่วยซึมเศร้า 1.5 ล้านคน. สืบค้น 31 พฤษภาคม 2561, จาก https://www.thaihealth.or.th/members/admin-thaihealth/
______. (2562). รายงานอัตราฆ่าตัวตายต่อประชากรแสนคน แยกตาม จังหวัดประจำปี พ.ศ. 2562. สืบค้น 31 พฤษภาคม 2561, จาก https://shorturl.asia/ShyRA
สุจิตรา อู่รัตนมณี และสุภาวดี เลิศสำราญ. (2560). ความเครียด ความวิตกกังวล และภาวะซึมเศร้าของนักเรียนวัยรุ่นที่เตรียมตัวสอบคัดเลือกเข้า มหาวิทยาลัย. วารสารการพยาบาลจิตเวชและสุขภาพจิต, 31(2), 78-93.
สุนันท์ เสียงเสนาะ, ดวงใจ วัฒนสินธุ์, ภรภัทร เฮงอุดมทรัพย์ และ เวทิส ประทุมศรี. (2560). อิทธิพลของปัจจัยด้านสัมพันธภาพระหว่างบุคคลต่อภาวะซึมเศร้าของวัยรุ่นตอนปลาย. วารสารวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี, 33(3), 59-69.
Allen, J., et al. (2014). Social determinants of mental health. International Review of Psychiatry, 26(4), 392-407.
Bandura, A. (1986). Social foundations of thought and action: A social cognitive theory. Prentice-Hall.
Bentler, P. M., & Chou, C. P. (1987). Practical Issues in Structural Modeling. Sociological Methods & Research, 16(1), 78–117.
Durkheim, E. (1951). Suicide: A Study in Sociology. New York: The Free Press.
Heath, S. (2019). Key Barriers Limiting Patient Access to Mental Healthcare. ©2012-2020 Xtelligent Healthcare Media, LLC.
Luitel, N. P., et al. (2017). Treatment gap and barriers for mental health care: A cross-sectional community survey in Nepal.
Retrieved May 31, 2018, from https://doi.org/10.1371/journal.pone.0183223
Marmot, M. (2005). Social determinants of health inequalities. The Lancet, 365(9464), 1099-1104.
Mental Health Europe. (2019). Short-Guide-to-Recovery.pdf. Retrieved May 31, 2018, from https://shorturl.asia/W6K43
Peters, D. H., et al. (2008). Poverty and access to health care in developing countries. Annals of the New York Academy of Sciences, 1136(1), 161-171.
Puras, D., & Gooding, P. (2019). Mental health and human rights in the 21st century. World psychiatry: official journal of the World Psychiatric Association (WPA), 18(1), 42–43.
Rosenstock, I. M. (1974). Historical origins of the health belief model. Health Education Monographs, 2(4), 328-335.
Shi, J., et al. (2019). Disparities in mental health care utilization among inpatients in various types of health institutions: a cross-sectional study based on EHR data in Shanghai, China. BMC Public Health, 19, 1-10.
Sporinova, B., et al. (2019). Association of Mental Health Disorders With Health Care Utilization and Costs Among Adults With Chronic Disease. JAMA network open, 2(8), 1-14.
Smith, J. A. (2021). Suicide rates among young adults: A demographic analysis. Journal of Mental Health, 15(3), 123-145.
The Institute for Health Metrics and Evaluation. (2016). What health problem causes the most disability?. Retrieved May 31, 2018, from https://shortrl.asia/wHoci
World Economic Forum. (2018). Modern diseases that pose the greatest threat to the economy. Retrieved May 31, 2018, from https://shorturl.asia/5pJVK
World Health Organization (WHO). (2005). Mental Health Atlas 2005. Geneva, Switzerland: World Health Organization.
______. (2018). Disability and health. Retrieved May 31, 2018, from https://shorturl.asia/rcMta
______. (2020). Mental health, human rights & legislation. Retrieved May 31, 2018, from https://shorturl.asia/CSliX
______. (2020). Social Determinants of Health (SDH). Retrieved May 31, 2018, from https://shorturl.asia/ZXGd2
