บทบาทการจัดการความตายให้ศพผู้ป่วยยากไร้และไร้ญาติ ของมูลนิธิไม่แสวงหากำไรแห่งหนึ่งในกรุงเทพมหานคร

Titinan Pewnil; Natthabhorn Chaichan; Yapa Harikul

Authors

Titinan Pewnil Ramkhamhaeng University https://orcid.org/0000-0002-1130-8647
Natthabhorn Chaichan Ramkhamhaeng University
Yapa Harikul Ramkhamhaeng University

Keywords:

Death Management, Destitute Patients, Surrogate Family, Non-Profit Foundation, Altruism

Abstract

This research article aimed to investigate the role of death management for the bodies of indigent and destitute patients by a foundation in Bangkok, Thailand, conducted by qualitative research approach utilizing three methods: 1. documentary research, 2. semi-structured interviews with five key informants, and 3. participatory and non-participatory observation. Data were collected between August 2020 and January 2021.

Results were that the foundation played an essential role in post- mortem management of impoverished unattended patients in hospitals. The foundation took charge of the patients, raised funds for funeral arrangements, and coordinated religious ceremonies. In this way, death management for a socially vulnerable group reduced inequalities by assuming the role of surrogate family. These findings underlined the need for developing relevant death management policies for underprivileged inhabitants constrained by economic and social conditions with increasing numbers in the Bangkok Metropolitan Area.

References

กระทรวงสาธารณสุข. (2566). สถิติสาธารณสุข พ.ศ. 2565. สืบค้น 14 กุมภาพันธ์ 2567, จาก https://shorturl.asia/qZQSW

โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์ และราตรี ปิ่นแก้ว. (2550). สถานการณ์และองค์ความรู้เกี่ยวกับความตายในสังคมไทย. ใน โกมาตร จึงเสถียรทรัพย์ และคณะ. วัฒนธรรม ความตาย กับวาระสุดท้ายของชีวิต: คู่มือเรียนรู้มิติสังคมของการดูแลผู้ป่วยระยะสุดท้าย (น.1-24). กรุงเทพฯ: สำนักวิจัยสังคมและสุขภาพ.

ณัฐธิดา ศรีนาค. (2563). การศึกษาวิธีการจัดการศพไร้ญาติและศพนิรนามของประเทศไทยและต่างประเทศ. วารสารกระบวนการยุติธรรม, 13(2), 139-152.

นฤพนธ์ ด้วงวิเศษ. (2554). Altruism-คำศัพท์ทางมานุษยวิทยา. สืบค้น 28 เมษายน 2567, จาก https://anthropology-concepts.sac.or.th/glossary/7

เบญจา ยอดดำเนิน แอ๊ตติกจ์ และกาญจนา ตั้งชลทิพย์. (2552). การวิเคราะห์ข้อมูลเชิงคุณภาพ: การจัดการข้อมูล การตีความ และการหาความหมาย. นครปฐม: มหาวิทยาลัยมหิดล.

พลเดช ปิ่นประทีป. (2562). ความเหลื่อมล้ำในด้านสาธารณสุข. นนทบุรี: สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ.

ภาวิกา ศรีรัตนบัลล์. (2561). บ้านสุดท้ายของชีวิต: มุมมองเชิงสังคมวิทยาต่อการบริบาลคุณภาพชีวิตระยะท้าย (พิมพ์ครั้งที่ 3). นนทบุรี: สำนักงานคณะกรรมการสุขภาพแห่งชาติ.

_____. (2566). Sociology of Disposal-ร่าง (ศพ) ในสังคมร่วมสมัย. เชียงใหม่: สำนักงานการวิจัยแห่งชาติ.

วัลภา คุณทรงเกียรติ. (2558). การตายดีตามการรับรู้ของสมาชิกครอบครัวผู้ป่วย. วารสารคณะพยาบาลศาสตร์มหาวิทยาลัยบูรพา, 23(3), 41-55.

สนิท สมัครการ. (2539). มีเงินก็นับว่าน้อง มีทองก็นับว่าพี่ : ระบบครอบครัวและเครือญาติของไทย (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: สถาบันบัณฑิตพัฒนบริหารศาสตร์.

สรายุทธ ยหะกร. (2555). สังคมวิทยาแห่งความตาย. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

สำนักบริหารการทะเบียน กรมการปกครอง. (2566). ระบบสถิติทางการทะเบียน. สืบค้น 29 มีนาคม 2567, จาก https://stat.bora.dopa.go.th

สุขพัฒน์ อนนท์จารย์. (2566). คนตายสอนคนเป็น. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์ MD.

Gualda, E. (2022). Altruism, solidarity and responsibility from a committed sociology: contributions to society. The American Sociologist, 53(1), 29-43.

Hernández, F. C. & Meneses, F. C. (2023). Nobody should die alone. Loneliness and a dignified death during the COVID-19 pandemic. Omega-Journal of death and dying, 88(2), 550-569.

Pholpanga, O. et al. (2011). Unidentified corpses: Development of management model in charity organizations of Chinese-Thai people. Journal of Social Sciences, 7(4), 605-610.

Selman, L. E. et al. (2021). Sadness, Despair and Anger when a Patient Dies Alone from COVID-19: A thematic Content Analysis of Twitter data from Bereaved Family Members and Friends. Palliative Medicine, 35(7), 1267-1276.

Walter, T. (2020). Death in the Modern World. Los Angeles, CA: Sage.

Wittek, R. & Bekkers, R. (2015). Sociology of altruism and prosocial behavior. In J.D. Wright (Ed.), International encyclopedia of the social & behavioral sciences (vol 1, pp. 579–583). Amsterdam: Elsevier.

Wuthnow, R. (1993). Altruism and Sociological Theory. Social Service Review, 67(3), 344–357.