การจัดการตลาดชุมชนแบบมีส่วนร่วมเพื่อยกระดับความมั่นคงทางอาหาร ของครัวเรือนอย่างยั่งยืน: กรณีศึกษาชุมชนตำบลห้วยเขย่ง อำเภอทองผาภูมิ จังหวัดกาญจนบุรี
คำสำคัญ:
การจัดการตลาดชุมชน, การมีส่วนร่วม, ความมั่นคงทางอาหาร, อย่างยั่งยืน, จังหวัดกาญจนบุรีบทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1. ประเมินความมั่นคงทางอาหารของครัวเรือนในจังหวัดกาญจนบุรี 2. ศึกษาความมั่นคงทางอาหารของครัวเรือนและสถานภาพการจัดการตลาดชุมชนตำบลห้วยเขย่ง และ 3. พัฒนาตลาดชุมชนแบบมีส่วนร่วมเพื่อยกระดับความมั่นคงทางอาหารของครัวเรือนชุมชนตำบลห้วยเขย่ง ใช้วิธีการวิจัย
เชิงปริมาณ กลุ่มตัวอย่าง จำนวน 400 ครัวเรือน โดยการสุ่มตัวอย่างแบบหลายขั้นตอน และวิธีการคัดเลือกสุ่มตัวอย่างแบบง่าย ใช้เครื่องมือแบบสอบถาม ประกอบกับการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ จำนวน 30 ครัวเรือน ใช้การสัมภาษณ์เดี่ยวแบบเจาะลึกและการสนทนากลุ่มย่อย ใช้วิธีสร้างข้อสรุปผลการวิจัยแบบอุปนัย
ผลการวิจัยพบว่า 1. ข้อมูลเศรษฐกิจของครัวเรือนมีอาชีพรับจ้างทั่วไปมากที่สุด สถานการณ์การเงินมีรายได้แค่พอสำหรับใช้จ่าย ครัวเรือนมีความวิตกกังวลด้านการเข้าถึงอาหาร 2. ครัวเรือนส่วนใหญ่มีการบริโภคอาหารที่มีความหลากหลาย กลุ่มผู้ค้าที่
เงินทุนน้อย มีรายได้ไม่เพียงพอต่อรายจ่าย ตลาดชุมชนมีบทบาทเป็นแหล่งแลกเปลี่ยนซื้อสินค้าอุปโภคบริโภคที่จำเป็นต่อครัวเรือน โดยมีคณะทำงานทำหน้าที่บริหารจัดการและสามารถนำปัจจัยทุนชุมชนมาสู่การดำเนินการจัดการตลาดชุมชน โดยระบบสภาองค์กรชุมชนทำหน้าที่เชื่อมประสานเครือข่ายความร่วมมือ 3. การพัฒนาตลาดชุมชนผ่านกิจกรรมพัฒนาศักยภาพบุคลากร การปรับปรุงด้านกายภาพของตลาดชุมชน การพัฒนาสินค้าและบริการที่สอดคล้องกับอัตลักษณ์ชุมชน การพัฒนากลไกการจัดการตลาดชุมชนแบบ
มีส่วนร่วม การประชาสัมพันธ์ผ่านสื่อ และการจัดแสดงสินค้าชุมชนเชื่อมโยงการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม โดยปัจจัยความสำเร็จของการพัฒนาตลาดชุมชน คือ ความร่วมมือของผู้นำชุมชนในสภาองค์กรชุมชนตำบลห้วยเขย่งและองค์การบริหารส่วนตำบลห้วยเขย่งและการสนับสนุนจากภาคีเครือข่าย
เอกสารอ้างอิง
กรมการค้าภายใน กระทรวงพาณิชย์. (2559). คู่มือการดำเนินงานโครงการตลาดชุมชนเพื่อธุรกิจท้องถิ่น “ตลาดต้องชม”. ม.ป.ท.: ม.ป.พ.
กระทรวงพาณิชย์. (2560). การขับเคลื่อนตลาดชุมชน. สืบค้น 18 สิงหาคม 2566, จาก http://www.ryt9.com/s/iq03/2597340
โกวิทย์ พวงงาม. (2553). การจัดการตนเองของชุมชนและท้องถิ่น. กรุงเทพฯ: บพิธการพิมพ์.
ประภาส ปิ่นตบแต่ง และคณะ. (2555). กระบวนการขับเคลื่อนสภาองค์กรชุมชน: ก้าวย่างผ่านปัญหา มุ่งหาความสำเร็จ. กรุงเทพฯ: สถาบันพัฒนาองค์กรชุมชน.
ประเวศ วะสี. (2557). พลังขับเคลื่อนการจัดการตนเองบนแผ่นดินไทย. กรุงเทพฯ: หมอชาวบ้าน.
ปัทมา โกเมนท์จำรัส. (2562). แนวทางการพัฒนาศักยภาพการจัดการท่องเที่ยว ตลาดน้ำอัมพวา อำเภออัมพวา จังหวัดสมุทรสงคราม. วารสารช่อพะยอม, 30(2), 249-258.
พัชรินทร์ ฤชุวรารักษ์ และคณะ. (2564). พัฒนาการและการปรับตัวของตลาดชุมชน: ทางเลือกเพื่อการพัฒนาเกษตรผสมผสาน. มนุษยสังคมสาร, 19(1), 227-250.
วิชชุดา เขียวเกตุ. (2559). การจัดการตนเองของตลาดชุมชน กรณีศึกษา ตลาดริมน้ำคลองแดน อำเภอระโนด จังหวัดสงขลา (วิทยานิพนธ์พัฒนาชุมชนมหาบัณฑิต สาขาวิชาการพัฒนาชุมชน). กรุงเทพฯ: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ศยามล เจริญรัตน์ และคณะ. (2559). การศึกษาเพื่อการสร้างความมั่นคงทางอาหารและวิถีชีวิตของกลุ่มชาตพันธุ์ในพื้นที่อนุรักษ์ : กรณีชุมชนกะเหรี่ยงในผืนป่าตะวันตก ปีที่ 2. กรุงเทพฯ: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สำนักงานสถิติจังหวัดกาญจนบุรี. (2565). รายงานสถิติจังหวัดกาญจนบุรี พ.ศ. 2565. สืบค้น 18 สิงหาคม 2566, จาก https://www.bora.dopa.go.th/
สุชานาถ พัฒนวงศ์งาม. (2560). ตลาดนัดชุมชนเป็นเศรษฐกิจฐานรากของจุดเริ่มต้นของกระบวนการโลจิสติกส์: กรณีศึกษาตลาดนัดชุมชนบริเวณสนามกีฬาเทศบาลเมืองฉะเชิงเทรา อำเภอเมืองฉะเชิงเทรา จังหวัดฉะเชิงเทรา. วารสารวิทยาการจัดการสมัยใหม่, 10(2), 197-212.
สุภา ใยเมือง. (2555). ตัวชี้วัดความมั่นคงทางอาหารระดับชุมชน. นนทบุรี: มูลนิธิชีววิถี.
องค์การบริหารส่วนตำบลห้วยเขย่ง. (2565). สภาพทั่วไปและข้อมูลพื้นฐานของตำบลห้วยเขย่ง. ม.ป.ท.: ม.ป.พ.
อาซียะห์ โตะลู และคณะ. (2562). การจัดการตลาดเศรษฐกิจชุมชนพึ่งตนเอง: กรณีศึกษาตลาดชุมชนบ้านหน้ามหาชัย จังหวัดนครศรีธรรมราช. วารสารสังคมศาสตร์และวัฒนธรรม, 3(2), 1-13.


