พุทธธรรมกับการบริหารจัดการศาสนสมบัติของวัด
คำสำคัญ:
ศาสนสมบัติ, การบริหารจัดการ, อิทธิบาท 4บทคัดย่อ
บทความนี้มุ่งศึกษาวิเคราะห์การนำหลักพุทธธรรมมาประยุกต์ใช้ในการจัดการศาสนสมบัติของวัด โดยพิจารณาถึงปัญหาและอุปสรรคในการจัดการศาสนสมบัติ ตลอดจนแนวทางการแก้ไขปัญหาและการพัฒนาระบบการบริหารจัดการให้มีประสิทธิภาพผลการศึกษาพบว่า การจัดการศาสนสมบัติของวัดประสบปัญหาสำคัญหลายประการ ได้แก่ 1. กฎหมายที่ไม่เหมาะสมกับสถานการณ์ปัจจุบัน 2. การขาดการกำหนดคุณสมบัติด้านความรู้ทางโลกของเจ้าอาวาสและไวยาวัจกร 3. การขาดระบบการควบคุมตรวจสอบที่มีประสิทธิภาพ 4. ข้อจำกัดในการจัดการทรัพย์สินที่ต้องได้รับความเห็นชอบจากหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง 5. ความไม่ชัดเจนในเรื่องความรับผิดชอบทางกฎหมาย 6. ขั้นตอนการปกครองคณะสงฆ์ที่ซับซ้อน และ 7. ปัญหาเกี่ยวกับสถานะทางกฎหมายของสำนักสงฆ์ การนำหลักอิทธิบาท 4 มาประยุกต์ใช้ในการบริหารจัดการ ซึ่งประกอบด้วย ฉันทะ (ความพอใจรักใคร่ในงาน) วิริยะ (ความเพียรพยายาม) จิตตะ (ความเอาใจใส่) และวิมังสา (การพิจารณาไตร่ตรอง) จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพในการจัดการศาสนสมบัติ เนื่องจากผู้บริหารจะมีทั้งความรัก ความมุ่งมั่น ความตั้งใจ และปัญญาในการดำเนินงาน บทความนี้เสนอแนะให้มีการปรับปรุงระบบการจัดการศาสนสมบัติ โดยการแก้ไขกฎหมายให้ทันสมัย กำหนดคุณสมบัติผู้บริหารให้เหมาะสม สร้างระบบตรวจสอบที่มีประสิทธิภาพ ลดขั้นตอนที่ไม่จำเป็น และจัดการปัญหาสถานะทางกฎหมายของสำนักสงฆ์ เพื่อให้การบริหารจัดการศาสนสมบัติของวัด
เอกสารอ้างอิง
กรมการศาสนา. (2550). พ.ร.บ. คณะสงฆ์ พ.ศ. 2502 แก้ไขเพิ่มเติม (ฉบับที่ 2) พ.ศ. 2535. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์กรมการศาสนา.
กรมการศาสนา. (2553). หลักการบริหารและการจัดการวัดในยุคโลกาภิวัตน์. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์กรมการศาสนา.
กองแผนงาน. (2554). คู่มือพระสังฆาธิการ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.
พระเทพปริยัติสุธี (วรวิทย์ คงฺคปญฺโญ). (2540). เอกสารประกอบคำบรรยาย เรื่อง การคณะสงฆ์และการพระศาสนา. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณ
ราชวิทยาลัย.
พระธรรมโกศาจารย์ (ประยูร ธมฺมจิตฺโต). (2553). พุทธวิธีการบริหาร. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระธรรมปริยัติโสภณ (วรวิทย์ คงฺคปญฺโญ). (2553). การพัฒนาพระสังฆาธิการภาค 2 ภาคปฏิบัติการ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระพยอม กลฺยาโณ. (2553). การบริหารเชิงพุทธในการบริหารธุรกิจแบบพุทธ. กรุงเทพฯ: เคล็ดไทย.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2544). ธรรมนูญชีวิต. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ. ปยุตฺโต). (2549). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระพุทธวรญาณ (ทองย้อย กิตฺติทินฺโน). (2551). ธรรมญาณนิพนธ์: 100 ปี พระพุทธวรญาณ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
พระราชญาณวิสิฐ (เสริมชัย ชยมงฺคโล). (2552). การบริหารวัด. ราชบุรี: เพชรเกษมการพิมพ์.
พระราชบัญญัติคณะสงฆ์ ฉบับที่ 2. (2535, 4 มีนาคม). ราชกิจจานุเบกษา, เล่ม 109 ตอนที่ 16 หน้า 5-11.
พระสุธีวรญาณ (ณรงค์ จิตฺตโสภโณ). (2550). พุทธศาสตร์ปริทรรศน์. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พุทธทาสภิกขุ. (2550). ศึกษาธรรมะอย่างถูกวิธี หรือ ธรรมวิภาค นวกภูมิ. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์กรมการศาสนา.
ราชบัณฑิตยสถาน. (2546). พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. 2542. กรุงเทพฯ: บริษัทนานมีบุ๊คส์พับลิเคชั่นส์ จำกัด.
สำนักงานศาสนสมบัติ สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ. (2553). คู่มือการดูแลและจัดการศาสนสมบัติ. กรุงเทพฯ: สำนักงานศาสนสมบัติ สำนักงานพระพุทธศาสนาแห่งชาติ.
สำนักพระพุทธศาสนาแห่งชาติ. (2552). วัดพัฒนาตัวอย่าง. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์สำนักงานพระพุทธศาสนา.
