วิเคราะห์ขบวนการเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวมของผู้สูงอายุด้วยหลักสติปัฏฐาน 4 ในจังหวัดน่าน

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1.ศึกษาการเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวมของผู้สูงอายุ ในจังหวัดน่าน 2.วิเคราะห์กระบวนการเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวมของผู้สูงอายุ ด้วยหลักสติปัฏฐาน 4 ในจังหวัดน่าน 3.พัฒนาสุขภาวะองค์รวมด้วยหลักสติปัฏฐาน 4 ของผู้สูงอายุในจังหวัดน่าน เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ผู้ให้ข้อมูลสำคัญ เป็นพระวิปัสสนาจารย์ นิสิตกลุ่มผู้สูงอายุหลักสูตรพุทธศาตรมหาบัณฑิต ที่เป็นผู้ผ่านการอบรมวิปัสสนากรรมฐานตามหลักสติปัฏฐาน 4 จำนวน 30 รูปหรือคน คัดเลือกแบบเฉพาะเจาะจง วิเคราะห์ข้อมูลด้วยการพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า 1. การเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวมของผู้สูงอายุ ประกอบด้วย ด้านร่างกายเน้นการมีสุขภาพร่างกายที่ดีต่อการดำเนินชีวิต ด้านจิตใจส่งเสริมให้ดำเนินชีวิตด้วยการมีสติ สมาธิในการทำหน้าที่ ด้านสังคมมีกิจกรรมให้ผู้สูงอายุได้มีเวทีในการถ่ายทอดประสบการณ์ที่ผ่านมา ให้รู้สึกว่าตนเองมีคุณค่าต่อสังคม ด้านปัญญาพัฒนาความรู้ความเข้าใจให้เกิดความรู้แจ้งเห็นจริงของชีวิตใช้ความรู้นั้นในการแก้ไขปัญหา  2. การเสริมสร้างสุขภาวะองค์รวมของผู้สูงอายุด้วยหลักสติหลักสติปัฏฐาน 4 ทำให้เกิดที่ตั้งของสติ ประกอบด้วย 1. กาย มีสติดูกายให้เห็นความไม่เที่ยงนั้นอยู่ที่กาย 2. เวทนา มีสติเข้าไปกำหนดการเสวยอารมณ์ สุข ทุกข์ หรือไม่สุข ไม่ทุกข์ ที่มีอยู่ในตนเอง 3. จิต มีสติเข้าไปกำหนดความนึกคิดที่เข้าไปรู้อารมณ์ 4. ธรรม เป็นการเจริญสติเข้าไปกำหนดธรรมชาติทุกอย่าง 3. การพัฒนาสุขภาวะองค์รวมด้วยหลักสติปัฏฐาน 4 ผู้เจริญสติรู้จักใช้อายตนะภายในและภายนอกอย่างสำรวม รู้จักใช้ปัญญาไตร่ตรองแก้ปัญหาต่าง ๆ ได้ด้วยใจสงบ เป็นผู้ไม่หลงผิด เป็นรากฐานของการแก้ปัญหาความขัดแย้งเป็นสังคมที่เกื้อกูลกัน ปราศจากความขัดแย้ง ทำให้เป็นสังคมที่เกื้อกูลกัน เป็นสังคมที่มีสันติสุข