พุทธธรรมาภิบาลเพื่อส่งเสริมคุณภาพชีวิตของแรงงานภายใต้การกำกับดูแลของสภาองค์การลูกจ้างพัฒนาแรงงานแห่งประเทศไทย

ผู้แต่ง

  • ศุภกรณ์ จักรเพชร มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • พงศ์พัฒน์ จิตตานุรักษ์ มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย
  • สุริยา รักษาเมือง มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย

คำสำคัญ:

คุณภาพชีวิตของแรงงาน, ภาวนา 4, การส่งเสริมคุณภาพชีวิต, สภาองค์การลูกจ้าง

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1. ศึกษาระดับคุณภาพชีวิตของแรงงานภายใต้การกำกับดูแลของสภาองค์การลูกจ้างพัฒนาแรงงานแห่งประเทศไทย 2. ศึกษาความสัมพันธ์ระหว่างหลักพุทธธรรมาภิบาลกับคุณภาพชีวิตแรงงาน และ 3. นำเสนอพุทธธรรมาภิบาลเพื่อส่งเสริมคุณภาพชีวิตของแรงงาน โดยใช้ระเบียบวิธีวิจัยแบบผสานวิธี ทั้งเชิงปริมาณจากแบบสอบถามที่มีค่าความเชื่อมั่น 0.970 กับกลุ่มตัวอย่าง 371 คน  คัดเลือกโดยการสุ่มได้จากสูตรของทาโร่ ยามาเน่ วิเคราะห์ข้อมูลด้วยสถิติเชิงพรรณนาและสัมประสิทธิ์สหสัมพันธ์แบบเพียร์สัน และเชิงคุณภาพจากการสัมภาษณ์เชิงลึกผู้ให้ข้อมูลสำคัญ 10 ราย เครื่องมือที่ใช้ในการวิจัยเชิงคุณภาพ ได้แก่ แบบสัมภาษณ์ชนิดมีโครงสร้าง ซึ่งเป็นคำถามปลายเปิด รวมทั้งการวิเคราะห์เนื้อหาเชิงบริบทเพื่อสนับสนุนผลการวิจัยเชิงปริมาณ

ผลการวิจัยพบว่า 1. แรงงานมีคุณภาพชีวิตโดยรวมและรายด้านอยู่ในระดับมาก โดยเฉพาะด้านจิตภาวนา ซึ่งสะท้อนถึงความมั่นคงในจิตใจและทัศนคติที่ดี รองลงมา คือ ด้านกายภาวนา และปัญญาภาวนา ส่วนด้านศีลภาวนา แม้อยู่ในระดับมากเช่นกัน แต่มีค่าเฉลี่ยต่ำที่สุด ซึ่งบ่งชี้ถึงความจำเป็นในการส่งเสริมวินัยและจริยธรรมในองค์กรให้มากยิ่งขึ้น 2. หลักภาวนา 4 มีความสัมพันธ์เชิงบวกกับคุณภาพชีวิตของแรงงานในระดับปานกลางอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติ 3. แนวทางการส่งเสริมคุณภาพชีวิตที่ครอบคลุมทั้ง 8 ด้าน โดยมีข้อเสนอแนะดังนี้ สภาองค์การลูกจ้างพัฒนาแรงงานแห่งประเทศไทยควรส่งเสริมคุณภาพชีวิตของแรงงานอย่างเป็นองค์รวมตามหลักพุทธธรรมาภิบาล พัฒนาแรงงานให้มีความสมดุลทั้งด้านกาย ศีล จิต และปัญญา ผ่านกิจกรรมตามหลักภาวนา 4 เช่น การบริโภคอย่างมีสติ ควบคู่กับการจัดระบบการพัฒนาอาชีพที่เป็นธรรม

เอกสารอ้างอิง

กมลวรรณ ปั้นขาว. (2561). การพัฒนาคุณภาพชีวิตในการทำงานของบุคลากร มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย (สารนิพนธ์รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ถนอมขวัญ อยู่สุข. (2563). การพัฒนาคุณภาพชีวิตเชิงพุทธของผู้เกษียณอายุการปฏิบัติงานจากกรมชลประทาน (ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ทัศมาวดี ฉากภาพ. (2564). โมเดลความสัมพันธ์เชิงสาเหตุการพัฒนาสุขภาวะผู้สูงอายุขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่นในจังหวัดพระนครศรีอยุธยา (ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

บุษยรัตน์ กาญจนดิษฐ์. (2560). แม้มีสิทธิ (ตามกฎหมาย) แต่เข้าไม่ถึงสิทธิ (ตามความเป็นจริง) (รายงานการวิจัย). กรุงเทพฯ: สำนักวิจัยและพัฒนา สถาบันพระปกเกล้า.

ปาริชาติ เปรมวิชัย. (2566). การประยุกต์หลักพุทธธรรมเพื่อพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ของตัวแทนประกันชีวิตในจังหวัดพิษณุโลก (ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

ปุณณภา ปริเมธาชัย. (2565). การบูรณาการหลักพุทธธรรมเพื่อการพัฒนาทรัพยากรมนุษย์ของสำนักงานศิลปวัฒนธรรมร่วมสมัย กระทรวงวัฒนธรรม (ดุษฎีนิพนธ์ปรัชญาดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

พระธรรมปิฎก (ป.อ.ปยุตฺโต). (2546). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม (พิมพ์ครั้งที่ 12). กรุงเทพฯ: มูลนิธิพุทธธรรม.

พระสิทธิชัย วิสุทฺโธ. (2561). ปัจจัยที่ส่งผลต่อคุณภาพชีวิตการทำงานของพนักงานเทศบาลในอำเภอเขาคิชฌกูฏ จังหวัดจันทบุรี (สารนิพนธ์รัฐประศาสนศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชารัฐประศาสนศาสตร์). พระนครศรีอยุธยา: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกฉบับภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.

วรารัตน์ เขียวไพรี. (2550). การบริหารทรัพยากรมนุษย์ (พิมพ์ครั้งที่ 3). กรุงเทพฯ: บริษัทสิรบุตรการพิมพ์ จำกัด.

สภาองค์การลูกจ้างพัฒนาแรงงานแห่งประเทศไทย. (2567). ข้อมูลแรงงานในสภาองค์การลูกจ้างพัฒนาแรงงานแห่งประเทศไทย. สืบค้น 20 กุมภาพันธ์ 2567, จาก http://www.ctl.or.th

สาคร สุขศรีวงศ์. (2551). การจัดการ : จากมุมมองกับบริหาร (Management from the Executive’s Viewpoint). กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์แห่งจุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.

Likert, R. (1967). The method of constructing an attitude scale. New York: Wiley & Son.

Walton, R. E. (1974). Improving the quality of working life. MA: Harvard Business Press.

Yamane, T. (1973). Statistics: An introductory analysis (3rd ed.). Singapore: Times Printers Sdn. Bhn.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-08-16

รูปแบบการอ้างอิง

จักรเพชร ศ., จิตตานุรักษ์ พ., & รักษาเมือง ส. (2025). พุทธธรรมาภิบาลเพื่อส่งเสริมคุณภาพชีวิตของแรงงานภายใต้การกำกับดูแลของสภาองค์การลูกจ้างพัฒนาแรงงานแห่งประเทศไทย. วารสารพุทธนวัตกรรมและการจัดการ, 8(4), 195–209. สืบค้น จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/bim/article/view/285506