พรหมวิหาร 4 หลักธรรมที่สร้างความเสมอภาคในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม

ผู้แต่ง

  • อัครพงศ์ ชิณประทีป นักวิชาการอิสระ

คำสำคัญ:

พรหมวิหาร 4, ความเสมอภาค, กระบวนการยุติธรรม

บทคัดย่อ

บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาพรหมวิหาร 4 หลักธรรมที่สร้างความเสมอภาคในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม โดยการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมเป็นสิทธิพื้นฐานที่สำคัญของมนุษย์ทุกคน โดยเฉพาะในสังคมที่มีความหลากหลายทางด้านเชื้อชาติ ศาสนา และวัฒนธรรม การสร้างความเสมอภาคในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมจึงเป็นสิ่งที่จำเป็นต่อการพัฒนาสังคมอย่างยั่งยืน โดยการนำหลักธรรมพรหมวิหาร 4 ประกอบด้วย เมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขา ที่สามารถนำมาใช้ในการสร้างความเสมอภาคในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม ซึ่งจะทำให้สังคมเกิดความเท่าเทียมกันได้ นอกจากนั้นยังต้องมีการฝึกอบรมเจ้าหน้าที่รัฐเกี่ยวกับพรหมวิหาร 4 จะช่วยให้พวกเขาเข้าใจถึงความสำคัญของการมีเมตตา กรุณา มุทิตา และอุเบกขาในการปฏิบัติงาน การสร้างระบบการประเมินผลที่ให้ความสำคัญกับการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมอย่างเสมอภาคจะช่วยให้เห็นถึงจุดแข็งและจุดอ่อนของกระบวนการต่าง ๆ และการส่งเสริมการมีส่วนร่วมของประชาชนในกระบวนการยุติธรรม เช่น การจัดเวทีประชาคม การสร้างกลไกการร้องเรียน จะช่วยให้ประชาชนมีโอกาสแสดงความคิดเห็นและมีส่วนร่วมในการตัดสินใจ การนำพรหมวิหาร 4 มาใช้ในกระบวนการนี้จะช่วยสร้างความไว้วางใจและความร่วมมือระหว่างประชาชนและเจ้าหน้าที่รัฐ

เอกสารอ้างอิง

นฤมล แซ่โง้ว. (2567). ศาลรัฐธรรมนูญกับการคุ้มครองหลักความเสมอภาค. สืบค้น 1 มิถุนายน 2568, จาก https://shorturl.asia/OVyTW

พระพรหมคุณาภรณ์ (ป.อ.ปยุตโต). (2546). พจนานุกรมพุทธศาสตร์ ฉบับประมวลธรรม (พิมพ์ครั้งที่ 12). กรุงเทพฯ: บริษัท สหธรรมมิก จำกัด.

ภัณฑิลา ธนบูรณ์นิพัทธ์. (2564). ความยุติธรรมกับกระบวนการยุติธรรมเพื่อลดความเหลื่อมล้ำ. สืบค้น 1 มิถุนายน 2568, จาก https://shorturl.asia/gA28r

รัชพงษ์ แจ่มจิรไชยกุล. (2567). ความยุติธรรมตกไม่ทั่วฟ้า คนไม่เสมอกันต่อหน้ากฎหมาย. สืบค้น 7 พฤษภาคม 2568, จาก https://101pub.org/thai-justice-inequality/

ราชบัณฑิตยสถาน. (2548). พจนานุกรมศัพท์ศาสนาสากล อังกฤษ-ไทย ฉบับราชบัณฑิตยสถาน (พิมพ์ครั้งที่ 2). กรุงเทพฯ: ห้างหุ้นส่วนจำกัด อรุณการพิมพ์.

สำนักงานกิจการยุติธรรม. (2561). แนวทางการพัฒนาบุคลากรในกระบวนการยุติธรรม : การจัดทำหลักสูตรกลางเพื่อพัฒนาบุคลากรในกระบวนการยุติธรรม. กรุงเทพฯ: สำนักงานกิจการยุติธรรม.

สำนักงานเลขาธิการวุฒิสภา. (2560). รัฐธรรมนูญแห่งราชอาณาจักรไทย พุทธศักราช 2560. กรุงเทพฯ: สำนักงานเลขาธิการวุฒิสภา.

สิทธิและเสรีภาพของปวงชนชาวไทย เรื่อง บุคคลย่อมเสมอกันในกฎหมาย มีสิทธิและเสรีภาพและได้รับความคุ้มครองตามกฎหมายเท่าเทียมกัน. (2560, 6 เมษายน). ราชกิจจานุเบกษา. เล่ม 134 ตอนที่ 40 ก หน้า 8.

อริยพร โพธิ์ใส. (2564). สิทธิในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรมของประชาชน. สืบค้น 17 เมษายน 2568, จาก https://shorturl.asia/JQ27S

อีวอง แดนดูแรนด์ และคณะ. (2558). แนวทางการจัดทำและการใช้ตัวชี้วัดด้านกระบวนการยุติธรรมทางอาญา. กรุงเทพฯ: สถาบันเพื่อการยุติธรรมแห่งประเทศไทย (องค์การมหาชน).

อุทัย อาทิเวช. (2564). แนวคิดพื้นฐานเกี่ยวกับกระบวนการยุติธรรมทางอาญา และบทบาทขององค์การสหประชาชาติ. ใน ลาวัลย์ หอนพรัตน์ (บ.ก.), เอกสารการสอนชุดวิชา 41716 กฎหมายอาญาและอาชญาวิทยาชั้นสูง. นนทบุรี: มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

ดาวน์โหลด

เผยแพร่แล้ว

2025-12-25

รูปแบบการอ้างอิง

ชิณประทีป อ. (2025). พรหมวิหาร 4 หลักธรรมที่สร้างความเสมอภาคในการเข้าถึงกระบวนการยุติธรรม. วารสารพุทธนวัตกรรมและการจัดการ, 8(6), 271–281. สืบค้น จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/bim/article/view/287086