แนวทางการนำหลักสติปัฏฐาน 4 ไปประยุกต์ใช้การปฏิบัติธรรมภายในวัดเพื่อรักษาศรัทธาของประชาชนในยุคปัจจุบัน
คำสำคัญ:
สติปัฏฐาน 4, การปฏิบัติธรรม, ศรัทธาของประชาชนบทคัดย่อ
บทความวิชาการนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาแนวทางการนำหลักสติปัฏฐาน 4 ไปประยุกต์ใช้การปฏิบัติธรรมภายในวัดเพื่อรักษาศรัทธาของประชาชนในยุคปัจจุบัน ใช้วิธีการศึกษาค้นคว้าจากตำรา หนังสือ งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และการสังเคราะห์ ผลจากการศึกษาพบว่า 1. วิกฤตการณ์ศรัทธาของประชาชนที่มีต่อพระสงฆ์ในปัจจุบันนี้ นอกจากข่าวแล้ว ยังเกิดจากปัญหาพฤติกรรมและจริยวัตรของพระสงฆ์บางรูปที่ไม่เหมาะสม การขาดการปรับตัวในการสื่อสารหลักธรรมให้เข้ากับยุคสมัย ปัญหาการผสมผสานความเชื่อที่ขัดแย้งกับหลักพุทธธรรม ปัญหาเชิงโครงสร้างการบริหารจัดการสถาบันสงฆ์ที่ขาดประสิทธิภาพ และระบบการศึกษาพระปริยัติธรรมที่ไม่สอดคล้องกับบริบทสมัยใหม่ 2. แนวทางของการนำสติปัฏฐาน 4 มาใช้ในการจัดปฏิบัติธรรมที่วัดเน้นในการพิจารณากายไม่ว่าจะเป็นสายวิปัสสนาใด ๆ ก็ตามในประเทศไทยจะเน้นในเรื่องของพิจารณากายทั้งอาการ 32 และพิจารณาเวทนาคือความรู้สึกนึกคิดที่เกิดขึ้นภายในจิต คือ พิจารณาจิตได้แก่ สมถกรรมฐานและวิปัสสนากรรมฐานที่ทำให้เกิดข้อสภาวะธรรมตามความเป็นจริง ดังนั้น แนวทางที่จะแก้ไขปัญหาศรัทธาของประชาชนคือการนำหลักสติปัฏฐาน 4 มาเผยแผ่พระพุทธศาสนาให้เกิดองค์ความรู้ที่ดีและสามารถที่จะนำคำสอนของพระพุทธศาสนามาใช้ในหลาย ๆ ข้อสติปัฏฐาน 4 นั้นนอกจากจะเป็นหลักธรรมที่ช่วยในการปฏิบัติธรรมแล้วยังสามารถนำจิตมาเพื่อความไม่ประมาทในการใช้ชีวิตอีกด้วย ดังนั้น การจะรักษาศรัทธาหรือแก้ปัญหาวิกฤตการณ์สถานที่เกิดขึ้นในปัจจุบันจึงจำเป็นจะต้องใช้หลักสติปัฏฐาน เพื่อเป็นแนวทางในการประยุกต์ที่จะแก้ไขปัญหาศรัทธาและรักษาศรัทธาของประชาชนในยุคปัจจุบันได้
เอกสารอ้างอิง
จินต์จุฑา พันธุ์ทองคำ. (2568). เมื่อสังคม ‘เสื่อมศรัทธา’ วงการสงฆ์ ทำไมการแยกศาสนาออกจากรัฐ จึงอาจเป็นทางออกที่ยั่งยืน?. สืบค้น 3 พฤศจิกายน 2568, จาก https://thematter.co/social/crisis-of-faith-buddhism-solution/246713
พงศธร กนกศิลปธรรม. (2549). พระวชิรญาณกับการปฏิรูปพระพุทธศาสนาในสมัยรัชสมัยพระบาทสมเด็จพระนั่งเกล้าเจ้าอยู่หัว. วารสารพุทธศาสน์ศึกษา จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย, 13(1), 48-76.
พระธงชัย ธมฺมวโร และคณะ. (2563). การขับเคลื่อนการปฏิรูปกิจการพระพุทธศาสนา ด้านการเผยแผ่พระพุทธศาสนาของพระสงฆ์จังหวัดชัยนาท. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 9(2), 179-192.
พระพิพิธพัชโรดม (อำนวย อินฺทวณฺโณ). (2566). การพัฒนาการปกครองคณะสงฆ์ตามแผนปฏิรูปกิจการพระพุทธศาสนา ของพระสังฆาธิการ จังหวัดเพชรบุรี. วารสาร มจร สังคมศาสตร์ปริทรรศน์, 12(4), 234-246.
พระมหาพชร กิตฺติวรเมธี และคณะ. (2566). การพัฒนางานด้านสาธารณสงเคราะห์ตามแผนปฏิรูปกิจการพระพุทธศาสนาของพระสังฆาธิการในจังหวัดสระแก้ว. วารสารพุทธนวัตกรรมและการจัดการ, 6(3), 55-69.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
วัดหลวงพ่อสดธรรมกายาราม. (2553). คู่มือปฏิบัติสมถวิปัสสนากัมมัฏฐาน 5 สาย. นครปฐม: บริษัทเพชรเกษม พริ้นติ้ง กรุ๊ป จำกัด.
