งานสังคมสงเคราะห์กับผู้ใช้บริการที่ไม่สมัครใจ: ขอบเขต เครื่องมือ และทิศทางการพัฒนางาน
คำสำคัญ:
งานสังคมสงเคราะห์, ผู้ใช้บริการที่ไม่สมัครใจ, เด็กที่กระทำความผิดบทคัดย่อ
บทความฉบับนี้เป็นบทความวิชาการ มีวัตถุประสงค์เพื่อนำเสนอขอบเขตการทำงานในเชิงประเด็น หน่วยบริการ พื้นที่การทำงานกับเด็กที่กระทำความผิด รวมถึงอภิปรายถึงเครื่องมือที่เหมาะสมในการทำงาน ตลอดจนนำเสนอทิศทางการพัฒนางานด้านเด็กที่กระทำความผิด ทั้งนี้ เด็กที่กระทำความผิดเป็นหนึ่งในกลุ่มเป้าหมายผู้ใช้บริการที่ไม่สมัครใจ ซึ่งถูกส่งต่อมาเพื่อเข้าสู่การทำงานสังคมสงเคราะห์ โดยมีขอบเขตการทำงานในเชิงประเด็นด้านการบำบัด แก้ไข และฟื้นฟู ด้านการป้องกัน ด้านการคุ้มครองและพิทักษ์สิทธิ และด้านการส่งเสริมและพัฒนาศักยภาพ ขณะที่ขอบเขตการทำงานในเชิงหน่วยบริการนั้นมีหลายหน่วยงานที่เกี่ยวข้อง เช่น หน่วยบริการในสังกัดกระทรวงการพัฒนาสังคมและความมั่นคงของมนุษย์ กระทรวงยุติธรรม กระทรวงศึกษาธิการ กระทรวงสาธารณสุข กระทรวงแรงงาน เป็นต้น ส่วนขอบเขตการทำงานในเชิงพื้นที่ได้มุ่งเน้นในเชิงสถาบันทางสังคม ได้แก่ ครอบครัว โรงเรียน ชุมชนและสังคม ผ่านเครื่องมือที่เหมาะสมในการทำงาน อาทิ กระบวนการทางสังคมสงเคราะห์ แผนผังครอบครัวหรือสาแหรกครอบครัว และการเยี่ยมบ้าน จากผลการศึกษาสามารถสรุปข้อเสนอแนะต่อทิศทางการพัฒนางาน แบ่งได้เป็น 2 ระดับ คือ ระดับมหภาค ได้แก่ การสร้างและพัฒนาเครือข่ายในการทำงาน และการพัฒนานโยบายและกฎหมายที่เกี่ยวข้อง ระดับจุลภาค ได้แก่ การดำเนินงานที่เน้นด้านการป้องกัน และการพัฒนาองค์ความรู้ ทักษะ เครื่องมือในการทำงาน
เอกสารอ้างอิง
กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน. (2561). รายงานสถิติคดี. กรุงเทพฯ: ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศ
กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน.
กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน. (2566). รายงานสถิติคดี. กรุงเทพฯ: ศูนย์เทคโนโลยีสารสนเทศ
กรมพินิจและคุ้มครองเด็กและเยาวชน.
กิติพัฒน์ นนทปัทมะดุลย์. (2565). ปรัชญาและแนวคิดสังคมสงเคราะห์. กรุงเทพฯ: บริษัท พริกหวานกราฟฟิก จำกัด.
นครินทร์ เมฆไตรรัตน์, วสันต์ เหลืองประภัสร์ และปานรัตน์ นิ่มตลุง. (2553). การปรับเปลี่ยนกลไกเชิงสถาบันเพื่อเสริมสร้างสมรรถนะในการทำงานด้านเด็กขององค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น (รายงานการวิจัย). กรุงเทพฯ: กองพัฒนาและส่งเสริมการบริหารงานท้องถิ่น กรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น.
ปรียานุช โชคธนวณิชย์. (2558). การเยี่ยมบ้านในงานสังคมสงเคราะห์สุขภาพ: แนวคิดพื้นฐานเพื่อการปฏิบัติงาน. วารสารสังคมสงเคราะห์ศาสตร์, 23(2), 126-150.
ระพีพรรณ คําหอม. (2556). หลักการและกระบวนการสังคมสงเคราะห์จุลภาค. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
เสาวนีย์ สงวนกลิ่น. (2557). การบังคับใช้กฎหมายกับการกระทำความผิดซ้ำของเด็กและเยาวชน. วารสารกระบวนการยุติธรรม, 7(3), 121-137.
อภิญญา เวชยชัย. (2559). แนวทางการเขียนรายงานการปฏิบัติงานเพื่อพัฒนามาตรฐานคุณภาพของนักสังคมสงเคราะห์. ใน อัญมณี บูรณกานนท์ (บ.ก.), ความรู้พื้นฐานด้านสังคมสงเคราะห์ศาสตร์
(น. 216-229). กรุงเทพฯ: หจก.เทพเพ็ญวานิสย์.
อารีรัตน์ อดิศัยเดชรินทร์. (2562). ข้อท้าทายงานสังคมสงเคราะห์ในกระบวนการยุติธรรมเด็กและเยาวชนต่อการป้องกันและแก้ไขปัญหาเด็กและเยาวชนกระทำผิดซ้ำ. ใน ภุชงค์ เสนานุช (บ.ก.), สิทธิและความเสมอภาค: ความท้าทายของสังคมไทยในกระแสการเปลี่ยนผ่าน. การสัมมนาวิชาการเนื่องในโอกาสการสถาปนาคณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ ครบรอบ 65 ปี (น. 194-205).กรุงเทพฯ: คณะสังคมสงเคราะห์ศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
De Jong, P., & Berg, I. K. (2001). Co-constructing cooperation with mandated clients. Social Work, 46(4), 361-374.
Jacobsen, C. A. (2013). Social Workers Reflect on Engagement with Involuntary Clients. Retrieved November 20, 2023, from https://sophia.stkate.edu/cgi/viewcontent.cgi?
article=1200&context=msw_papers
Smith, M. (2020). Recognizing strategy and tactics in constructing and working with involuntary social work clients. Australian Social Work, 73(3), 321-333.
Trotter, C. (2014). Working with Involuntary Clients: A Guide to Practice. London: Routledge.
Trotter, C., Rooney, R., & Rooney, G. D. (2020). Strategies for work with involuntary clients. Australian Social Work, 73(3), 263-266.
Waldfogel, J. (2009). Prevention and the child protection system. The Future of children, 19(2), 195–210.
Wilkinson, H., Smith, M., & Gallagher, M. (2011). Engaging with involuntary service users in social work: Good practice guide. Retrieved November 22, 2023, from https://www.gloucestershire.gov.uk/media/bahb3ftz/good-practice-guide-involuntary-service-users.pdf
ดาวน์โหลด
เผยแพร่แล้ว
รูปแบบการอ้างอิง
ฉบับ
ประเภทบทความ
สัญญาอนุญาต
ลิขสิทธิ์ (c) 2025 วารสารสหวิทยาการ
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความทัศนะ ข้อคิดเห็น ภาพที่ปรากฏ ในวารสารเล่มนี้เป็นความคิดเห็นส่วนตัวของผู้เขียน บรรณาธิการและกองบรรณาธิการไม่จำเป็นต้องเห็นพ้องด้วย และไม่ถือเป็นความรับผิดชอบ ลิขสิทธิ์เป็นของผู้เขียนและวิทยาลัยสหวิทยาการ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์ การตีพิมพ์ชื่อต้องได้รับอนุญาตจากผู้เขียน และวิทยาลัยสหวิทยาการโดยตรง และเป็นลายลักษณ์อักษร
