การพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้แนวคิดการฝึกหัดทางปัญญา เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการใช้กระบวนการพยาบาล อย่างมีวิจารณญาณ สำหรับนักศึกษาพยาบาล; THE DEVELOPMENT OF AN INSTRUCTIONAL MODEL BASED ON COGNITIVE APPRENTICESHIPS TO ENHANCE CRITICAL THINKING IN NURSING PROCESS ABILITIES FOR NURSING STUDENTS

Abstract

การวิจัยมีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนารูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้แนวคิดการฝึกหัดทางปัญญา เพื่อเสริมสร้างความสามารถในการใช้กระบวนการพยาบาลอย่างมีวิจารณญาณสำหรับนักศึกษาพยาบาล มีวัตถุประสงค์เฉพาะ คือ 1) เพื่อสร้างและตรวจสอบคุณภาพของรูปแบบการเรียนการสอนโดยใช้แนวคิดการฝึกหัดทางปัญญาเพื่อเสริมสร้างความสามารถในการใช้กระบวนการพยาบาลอย่างมีวิจารณญาณสำหรับนักศึกษาพยาบาล 2) เพื่อศึกษาผลการใช้รูปแบบการเรียนการสอนที่พัฒนา 2.1) ศึกษาความสามารถในการใช้กระบวนการพยาบาลอย่างมีวิจารณญาณหลังการใช้รูปแบบการเรียนการสอน 2.2) เปรียบเทียบความสามารถในการใช้กระบวนการพยาบาลอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาลที่เรียนด้วยรูปแบบการเรียนการสอนระหว่างก่อนเรียนและหลังเรียน 2.3) เปรียบเทียบความสามารถในการใช้กระบวนการพยาบาลอย่างมีวิจารณญาณของนักศึกษาพยาบาลที่เรียนด้วยรูปแบบการเรียนการสอนกับเกณฑ์ ร้อยละ 70 การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยและพัฒนามี 2 ขั้นตอน คือ 1) ขั้นสร้างและหาคุณภาพของรูปแบบที่พัฒนา 2) ขั้นใช้และศึกษาผลการใช้รูปแบบที่พัฒนา เครื่องมือวิจัย ได้แก่ 1) แบบประเมินรูปแบบการเรียนการสอนและเอกสารประกอบรูปแบบ 2) แบบวัดความสามารถในการใช้กระบวนการพยาบาลอย่างมีวิจารณญาณ กลุ่มตัวอย่างเป็นนักศึกษาวิทยาลัยพยาบาลบรมราชชนนี อุตรดิตถ์ ชั้นปีที่ 2 ปีการศึกษา 2558 จำนวน 65 คน วิเคราะห์ข้อมูลโดยใช้สถิติพรรณนาและสถิติทดสอบที (dependent t-test) ผลการวิจัย พบว่า
1. รูปแบบการเรียนการสอนที่พัฒนามีองค์ประกอบ ได้แก่ หลักการ วัตถุประสงค์ เนื้อหา กระบวนการเรียนการสอน และการวัดและประเมินผล รูปแบบการเรียนการสอนที่พัฒนา เรียกว่า PM-CARE มีกระบวนการ คือ 1) การเตรียมความพร้อมและสร้างแรงจูงใจ 2) สังเกตการทำงานจากตัวแบบ 3) สร้างความรู้ภายใต้การช่วยเหลือและดูแล 4) ไตร่ตรองรู้ตัวตน และ 5) การสำรวจเรียนรู้สิ่งใหม่ ผลการตรวจสอบคุณภาพรูปแบบและเอกสารประกอบรูปแบบ โดยรวมมีความเหมาะสมอยู่ในระดับมากและเมื่อนำรูปแบบที่พัฒนาขึ้นไปทดลองนำร่อง พบว่า มีดัชนีประสิทธิผลของรูปแบบมีค่าระหว่าง 0.51-0.59 หรือมีพัฒนาการด้านความสามารถในการใช้กระบวนการพยาบาลอย่างมีวิจารณญาณคิดเป็นร้อยละ 51-59
2. ผลการใช้รูปแบบการเรียนการสอน
2.1 นักศึกษามีคะแนนความสามารถในการใช้กระบวนการพยาบาลอย่างมีวิจารณญาณโดยรวมผ่านเกณฑ์ร้อยละ 60 จำนวน 57 คนคิดเป็นร้อยละ 87.69 ไม่ผ่านเกณฑ์ จำนวน 8 คนคิดเป็นร้อยละ 12.31
2.2 นักศึกษาที่เรียนด้วยรูปแบบที่พัฒนาขึ้นมีความสามารถในการใช้กระบวนการพยาบาลอย่างมีวิจารณญาณหลังการเรียนสูงกว่าก่อนการเรียนอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01
2.3 นักศึกษาที่เรียนด้วยรูปแบบที่พัฒนาขึ้นมีความสามารถในการใช้กระบวนการพยาบาลอย่างมีวิจารณญาณหลังการเรียนสูงกว่าเกณฑ์ร้อยละ 70 อย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01

THE DEVELOPMENT OF AN INSTRUCTIONAL MODEL BASED ON COGNITIVE APPRENTICESHIPS TO ENHANCE CRITICAL THINKING IN NURSING PROCESS ABILITIES FOR NURSING STUDENTS

The purpose of this study was to develop an instructional model based on cognitive apprenticeship to enhance nursing students’ abilities to use nursing process with critical thinking. The specific objectives were: 1) to construct and verify the quality of the instructional model, and 2) to examine the effects of the model, including: 2.1) to examine the nursing process abilities with critical thinking, 2.2) to compare the nursing process abilities with critical thinking before and after using the model, and 2.3) to compare the nursing process abilities with critical thinking. This research and development consisted of 2 phases: phase 1, constructing and testing the quality of the model and phase 2, experimenting and evaluating the results of the model. Data were collected by using: 1) the instructional model and its evaluation forms, and 2) the nursing process abilities with critical thinking test. The samples were 65 undergraduate nursing students of Boromarajonani College of Nursing, Uttaradit. Data were analyzed by using descriptive statistic and dependent t-test. The result of the study showed that:
1. The instructional model had five components, including: principle, objectives, contents, learning designs and evaluations. It was called the PM-CARE. There were 5 steps of teaching, including: 1) Preparation and Motivation (P), 2) Modeling (M), 3) Construction by coaching and scaffolding (C), 4) Articulation and Reflection (AR), and 5) Exploration (E). The quality of the model was appropriate at high level. The results of construction and verification had high appropriate and can use for teaching. Its effective index scores were at .51 - .59. That mean this model was be able to enhance nursing process abilities with critical thinking from 51% to 59%.
2. The results from using the instructional model:
2.1 Fifty-seven students (87.69%) had the total scores of nursing process abilities with critical thinking more than 60%, whereas 8 students (12.31%) failed.
2.2 After studying with the instructional model, nursing student had higher scores than those before studying (p<.01).
2.3 The nursing students who studied with the instructional model had higher scores than the standard scores (70%) (p<.01).