การพัฒนารูปแบบการสอนเพื่อพัฒนาการคิดอย่างมีวิจารณญาณของเด็กปฐมวัยโดยใช้การไตร่ตรองการสอนและสารนิทัศน์; A DEVELOPMENT OF AN INSTRUCTIONAL MODEL TO DEVELOP EARLY CHILDHOOD CRITICAL THINKING THROUGH REFLECTIVE TEACHING AND DOCUMENTATION

Abstract

การวิจัยนี้เป็นการวิจัยและพัฒนา มีวัตถุประสงค์เพื่อพัฒนาและประเมินประสิทธิผลของรูปแบบ การสอนเพื่อพัฒนาการคิดอย่างมีวิจารณญาณของเด็กปฐมวัยโดยใช้การไตร่ตรองการสอนและสารนิทัศน์ การดำเนินการวิจัย แบ่งเป็น 2 ระยะ คือ ระยะที่ 1 การพัฒนารูปแบบการสอน แบ่งเป็น 2 ขั้นตอน ขั้นตอนที่ 1 การพัฒนากระบวนการไตร่ตรองการสอนและสารนิทัศน์เพื่อพัฒนาการคิดอย่างมีวิจารณญาณของเด็กปฐมวัย เป็นการสร้างร่างกระบวนการไตร่ตรองการสอนและสารนิทัศน์ฯ แล้วตรวจสอบความเหมาะสมโดยผู้เชี่ยวชาญ จากนั้นนำกระบวนการไปใช้ เป็นเวลา 8 สัปดาห์กับครูปฐมวัย สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเพชรบูรณ์ ในปีการศึกษา 2555 จำนวน 8 คน ซึ่งได้มาโดยการเลือกแบบเจาะจง เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ 1) กระบวนการไตร่ตรองการสอนและสารนิทัศน์ฯ 2) ชุดฝึกอบรมครู 3) แบบทดสอบวัดความรู้ ความเข้าใจของครู และ 4) แบบประเมินความสามารถในการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนของครู สถิติที่ใช้วิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ความถี่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน และการทดสอบค่าที ขั้นตอนที่ 2 การพัฒนารูปแบบการสอน เป็นการสร้างร่างรูปแบบการสอน จากการสังเคราะห์ขั้นตอนการจัดกิจกรรมการเรียนการสอนที่ครูปฐมวัยนำเสนอ แล้วตรวจสอบความเหมาะสมและความเป็นไปได้โดยผู้เชี่ยวชาญ ระยะที่ 2 การประเมินประสิทธิผลของรูปแบบการสอน กลุ่มตัวอย่างเป็นครูปฐมวัย จำนวน 6 คน และเด็กปฐมวัย จำนวน 92 คน สังกัดสำนักงานเขตพื้นที่การศึกษาประถมศึกษาเพชรบูรณ์ ในภาคเรียนที่ 2 ปีการศึกษา 2557 ซึ่งได้มาโดยการสุ่มแบบแบ่งชั้น ใช้เวลาในการทดลอง 8 สัปดาห์ เครื่องมือที่ใช้ ได้แก่ 1) คู่มือการใช้รูปแบบการสอน 2) แบบทดสอบวัดการคิดอย่างมีวิจารณญาณของเด็กปฐมวัย 3) แบบสังเกตพฤติกรรมการคิดอย่างมีวิจารณญาณของเด็กปฐมวัย และ 4) แบบประเมินความพึงพอใจของครู สถิติที่ใช้วิเคราะห์ข้อมูล ได้แก่ ความถี่ ค่าเฉลี่ย ส่วนเบี่ยงเบนมาตรฐาน การทดสอบค่าที และการวิเคราะห์ความแปรปรวน ผลการวิจัย พบว่า 1) รูปแบบการสอนมีองค์ประกอบหลักคือ หลักการ วัตถุประสงค์ เนื้อหา ขั้นตอนการจัดกิจกรรม และการประเมินผล 2) การคิดอย่างมีวิจารณญาณของเด็กปฐมวัยหลังการทดลองใช้รูปแบบ การสอนสูงกว่าก่อนการทดลองอย่างมีนัยสำคัญทางสถิติที่ระดับ .01 3) การคิดอย่างมีวิจารณญาณของเด็กปฐมวัยหลังการทดลองใช้รูปแบบการสอน ระหว่างกลุ่มตามขนาดของโรงเรียนไม่แตกต่างกัน 4) พฤติกรรมการคิดอย่างมีวิจารณญาณของเด็กปฐมวัยหลังการทดลองใช้รูปแบบการสอน อยู่ในระดับพอใช้ และ 5) ความพึงพอใจของครูที่มีต่อรูปแบบการสอนอยู่ในระดับพึงพอใจมาก

A DEVELOPMENT OF AN INSTRUCTIONAL MODEL TO DEVELOP EARLY CHILDHOOD CRITICAL THINKING THROUGH REFLECTIVE TEACHING AND DOCUMENTATION

The purpose of this research and development was to develop and evaluate the effectiveness of the instructional model to develop early childhood critical thinking through reflective teaching and documentation. The research was divided into 2 phases. Phase 1: Development of the instructional model, which comprised two steps. Step 1: Development of the reflective teaching and documentation process to develop early childhood critical thinking. In this step, a draft of the process was developed and then submitted for verification of appropriateness by the experts. After that, the process was tried out for eight weeks with eight purposively selected early childhood education teachers in schools under Phetchabun Primary Education Service Area Office in the academic year 2012. The instruments of Step 1 were 1) the reflective teaching and documentation process, 2) a teacher training package, 3) a test of teacher’s knowledge and understanding, and (4) an evaluation form of teacher’s instructional activities management ability. Statistics employed for data analysis were the frequency, mean, standard deviation and t-test. Step 2: Development of the instructional model. In this step, a draft of the instructional model was developed based on synthesis results of the steps for instructional activities management presented by early childhood education teachers. After that, the draft of the instructional model was submitted for verification of appropriateness and feasibility by the experts. Phase 2: The effectiveness evaluation of the developed instructional model. The research sample for experimenting with the model consisted of six early childhood education teachers and 92 preschool children in schools under Phetchabun Primary Education Service Area Offices in the academic year 2014, obtained by stratified random sampling. The experiment lasted for eight weeks. The instruments of Phase 2 were 1) a manual for using the instructional model, 2) a test of preschool children’s critical thinking, 3) an observation form of preschool children’s critical thinking behaviors, and 4) an evaluation form of teacher’s satisfaction. Statistics employed for data analysis were the frequency, mean, standard deviation, t-test, and ANOVA. The research results were as follows: 1) main components of the developed instructional model were the objectives, contents, steps of activities management, and evaluation; 2) the post-experiment level of preschool children’s critical thinking ability was higher than their pre-experiment counterpart level at the .01 level of statistical significance; 3) the post-experiment critical thinking levels of preschool children in schools of different sizes were not significantly different; 4) the post-experiment critical thinking behaviors of preschool children were assessed to be at the fair level; and 5) the teachers were satisfied with the instructional model at the high level.