กลวิธีทางภาษาในการสร้างความขบขันในเพจมุกตลกอีสาน “จอนฟอน”

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งศึกษากลวิธีทางภาษาที่สร้างอารมณ์ขันในเพจมุกตลกอีสาน “จอนฟอน” ซึ่งโพสต์ในช่วงเดือนมกราคม – ธันวาคม 2562 จำนวนทั้งสิ้น 939 โพสต์ เพื่อศึกษากลวิธีทางภาษาในการสร้างความขบขัน โดยใช้กรอบแนวคิดด้านทฤษฎีความไม่เข้ากันในมุมมองทางภาษาศาสตร์ ในการวิเคราะห์ข้อมูล ผลการศึกษาพบว่า กลวิธีทางภาษาที่ใช้ในการสร้างความขบขัน ประกอบด้วย ด้านกลวิธีทางภาษาระดับคำ ได้แก่ การเล่นคำพ้องเสียง การลากเสียง การใช้คำภาษาถิ่นอีสาน การเล่นกับหน่วยเสียงภาษาถิ่นอีสาน การแปลผิดและการเล่นคำผวน และด้านกลวิธีทางภาษาระดับปริจเฉท ได้แก่ การใช้มูลบท การใช้แนวเทียบผิด การอ้างถึง การใช้ความกำกวม การละเมิดหลักในการสนทนา การให้เหตุผลผิดแบบและการดัดแปลง ซึ่งกลวิธีที่พบมากที่สุดสามลำดับแรกได้แก่ การเล่นคำพ้องเสียง จำนวน 308 โพสต์ คิดเป็นร้อยละ 32.80 การใช้มูลบท จำนวน 202 โพสต์ คิดเป็นร้อยละ 21.51 และการใช้แนวเทียบผิด จำนวน 97 โพสต์ คิดเป็นร้อยละ 10.33 ปัจจัยหลักที่ก่อให้เกิดความขบขันจากกลวิธีทางภาษาข้างต้นคือความรู้ความเข้าใจในภาษาถิ่นอีสาน วิถีชีวิต ค่านิยม ความเชื่อและวัฒนธรรมของชาวอีสาน ซึ่งจะทำให้ผู้อ่านมองเห็นความไม่เข้ากันของเนื้อเรื่องมุกตลกได้ ทั้งนี้เป็นการทำให้ผู้อ่านได้เรียนรู้และเข้าใจวัฒนธรรมของชาวอีสานได้มากยิ่งขึ้น

นอกจากนี้เพจมุกตลกอีสานจอนฟอนถูกใช้เป็นพื้นที่ระบายความอัดอั้นตันใจจากความรู้สึกเป็นกลุ่มคนที่ด้อยกว่าในสังคมไทยและสร้างความรู้สึกเหนือกว่าจากการเอาชนะด้วยมุกตลกอีสานอีกด้วย