การสร้างข้าราชการนักปกครองในสมัยสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพการสร้างข้าราชการนักปกครองในสมัยสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย พ.ศ. 2435-2458
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษากระบวนการสร้างและนิยามความหมายให้กับข้าราชการที่ทำหน้าที่ในด้านการปกครองในสมัยของสมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพที่ทรงดำรงตำแหน่งเสนาบดีกระทรวงมหาดไทย โดยใช้วิธีการวิเคราะห์ทางประวัติศาสตร์ ซึ่งพบว่ากระบวนการสร้างและนิยามความหมายดังกล่าวอยู่บนเงื่อนไขสำคัญ คือการเปลี่ยนแปลงความคิดเกี่ยวกับการปกครองอันนำไปสู่การสร้างระบบการปกครองแบบใหม่ที่ทำให้เกิดความต้องการข้าราชการที่ชำนาญในงานเทคนิคเฉพาะด้านงานปกครอง และความต้องการข้าราชการที่ทำหน้าปกครองที่เป็นผู้มีความจงรักภักดีต่อพระมหากษัตริย์ นำไปสู่การสร้างข้าราชการและสร้างระบบคุณค่าใหม่มากำกับให้ข้าราชการนักปกครองต้องประกอบไปด้วยองค์ประกอบสี่ประการคือ ความจงรักภักดีต่อพระมหากษัตริย์ มีความรู้ในศาสตร์สมัยใหม่ มีความฉลาดในการประสานผลประโยชน์ และรู้ความเปลี่ยนแปลงในท้องที่ของตน ซึ่งแนวคิดดังกล่าวยังถูกผลิตซ้ำและยังเป็นความหมายสำคัญอย่างหนึ่งของข้าราชการนักปกครองในปัจจุบัน
Article Details
เนื้อหาและข้อมูลที่ตีพิมพ์ลงในวารสารมนุษย์กับสังคม ถือเป็นข้อคิดเห็นและความรับผิดชอบโดยตรงของผู้เขียนซึ่งกองบรรณาธิการวารสารไม่จำเป็นต้องเห็นด้วยหรือร่วมรับผิดชอบใดๆ
บทความ ข้อมูล เนื้อหา รูปภาพ ฯลฯ ที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสารมนุษย์กับสังคม ถือเป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร หากบุคคลหรือหน่วยงานใดต้องการนำทั้งหมดหรือส่วนหนึ่งส่วนใดไปเผยแพร่ต่อหรือเพื่่อกระทำการใดๆ จะต้องได้รับอนุญาตเป็นลายลักษณ์อักษรจากวารสารมนุษย์กับสังคมก่อน
เอกสารอ้างอิง
กรมมหาดไทย. (2505). สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ และงานทางปกครองของพระองค์. พระนคร: โรงพิมพ์ส่วนท้องถิ่น.
กระทรวงมหาดไทย. อนุสรณ์เนื่องในงานฉลองวันที่ระลึกกระทรวงมหาดไทยครอบรอบ 60 ปีบริบูรณ์ 2435-2495.
จักรกฤษณ์ นรนิติผดุงการ. (2506). สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอกรมพระยาดำรงราชานุภาพกับกระทรวงมหาดไทย. กรุงเทพฯ: คณะรัฐประศาสนศาสตร์ มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
เจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี. (2504). ประวัติการของจอมพลเจ้าพระยาสุรศักดิ์มนตรี. กรุงเทพฯ: โรงพิมพ์คุรุสภา.
เตช บุนนาค. (2524). “การปกครองแบบเทศาภิบาลเป็นระบบปฏิวัติหรือวิวัฒนาการ” ใน วุฒิชัย มูลศิลป์,
สมโชติ อ๋องสกุล บรรณาธิการ. มณฑลเทศาภิบาล : วิเคราะห์เปรียบเทียบ. กรุงเทพฯ: สมาคมสังคมศาสตร์แห่งประเทศไทย.
นครินทร์ เมฆไตรรัตน์. (2547). สถานภาพของความรู้ทางประวัติศาสตร์ว่าด้วยรัฐและรัฐบาลไทย. กรุงเทพฯ: สถาบันสัญญา ธรรมศักดิ์เพื่อประชาธิปไตย.
พระยาสุนทรพิพิธ. (2530). วิญญาณ(SPIRIT) แห่งนักปกครอง. กรุงเทพฯ: องค์การค้าของคุรุสภา.
สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ. (2543). นิทานโบราณคดี. กรุงเทพฯ: ดอกหญ้า.
สมเด็จกรมพระยาดำรงราชานุภาพ. “ว่าด้วยข้าราชการที่ไม่ตรวจการตามน่าที่”. เทศาภิบาล. เล่มที่ 4 แผนที่ 19 1 ตุลาคม ร.ศ. 126
สมเด็จพระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยาดำรงราชานุภาพ. (2545). เทศาภิบาล. กรุงเทพฯ: มติชน.
สายชล สัตยานุรักษ์. (2557). 10 ปัญญาชนสยาม เล่ม 1. กรุงเทพฯ: โอเพ่นบุ๊ค.
สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ, ม. ร5 ม/30/2 แผนกปกครอง (สำมะโนครัว) ร.ศ. 113-128.
สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ, ม. ร5 ม57/14 สารตราพระจักรีกราบทูลกรมหลวงสรรพสิทธิ์ประสงค์ ร.ศ. 132
สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ. เอกสารเย็บเล่มกระทรวงมหาดไทย รัชกาลที่ 5 ม. 1/28 12/1 หนังสือกราบบังคมทูลพระกรุณา 18 กุมภาพันธ์ ร.ศ. 124 ที่ 268/10316
สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ. เอกสารเย็บเล่มกระทรวงมหาดไทย รัชกาลที่ 5 ม. 2.9/3 กฎเสนาบดีเรื่องให้ผู้ว่าราชการเมืองออกตรวจราชการ
สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ. เอกสารเย็บเล่มกระทรวงมหาดไทย รัชกาลที่ 5 ม. ร 5 ม/12 ใบบอกที่ 394/7046 สำเนาที่ 2148/9982 เสนาบดีกระทรวงมหาดไทยถึงพระยาสุขุมนัยวินิต ข้าหลวงเทศาภิบาลสำเร็จราชการมณฑลนครศรีธรรมราช
สำนักหอจดหมายเหตุแห่งชาติ. เอกสารเย็บเล่มกระทรวงมหาดไทย รัชกาลที่ 5 ม. ร5 ม/1 เกี่ยวกับการแนะนำข้าหลวงเทศาภิบาลในการที่จะเสนอความชอบข้าราชการหัวเมือง
อรรถจักร์ สัตยานุรักษ์. (2538). การเปลี่ยนแปลงโลกทัศน์ของชนชั้นผู้นำไทยตั้งแต่รัชกาลที่ 4 ถึงพุทธศักราช 2475. กรุงเทพฯ: สำนักพิมพ์จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
