การปรับเปลี่ยนภูมิทัศน์ ผลกระทบ และการปรับตัวในหมู่บ้าน แม่กลางหลวงภายใต้กระบวนการกลายเป็นสินค้า เพื่อการท่องเที่ยวเชิงเกษตร

Main Article Content

ณิชนันทน์ รัตนาพันธุ์
เผ่าไทย สินอำพล

บทคัดย่อ

หลายชุมชนใช้ประโยชน์จากทรัพยากรเพื่อพัฒนาการท่องเที่ยวอันจะมีผลต่อการปรับเปลี่ยนภูมิทัศน์และวิถีชีวิต งานวิจัยนี้จึงต้องการวิเคราะห์การเปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์ของหมู่บ้านแม่กลางหลวงในกระบวนการกลายเป็นสินค้าเพื่อการท่องเที่ยวเชิงเกษตร ผลกระทบและการปรับตัวของคนในชุมชนต่อปรากฏการณ์ดังกล่าว งานวิจัยเชิงคุณภาพนี้รวบรวมข้อมูลจากการสัมภาษณ์ผู้นำชุมชน คนในชุมชน 75 ครัวเรือน และผู้ประกอบกิจการการท่องเที่ยว 9 ราย ผลการศึกษาพบว่า ชาวบ้านได้รับผลประโยชน์ทางเศรษฐกิจเพิ่มขึ้นจากการทำให้ภูมิทัศน์ต่างๆ ที่มีอยู่แล้ว และภูมิทัศน์ใหม่กลายเป็นสินค้าด้วยการส่งเสริมของหน่วยงานในพื้นที่ ก่อนที่การท่องเที่ยวเชิงเกษตรจะเป็นส่วนหนึ่งของวิถีชีวิต การพัฒนาความเป็นอยู่จากหน่วยงานในพื้นที่ และการใช้ทุนทางสังคมของคนในชุมชนเพื่อรักษาทรัพยากรธรรมชาติทำให้ภูมิทัศน์อุดมสมบูรณ์และมีศักยภาพเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงเกษตรในยุคที่การท่องเที่ยวเชิงเกษตรเติบโตร่วมกับการพัฒนาคุณภาพชีวิตตามการเปลี่ยนแปลงทางสังคม คนในชุมชนได้นำทุนทางการเงินของครัวเรือนจากการเกษตร เงินมรดก หรือที่ดินบางส่วนมาใช้ประโยชน์เพื่อปรับตัวมากขึ้น อย่างไรก็ดี คนในชุมชนควรกลับมาให้ความสำคัญกับการใช้ทุนทางสังคมเพื่อรักษาทุนทางธรรมชาติ เพื่อใช้ในการดำรงอยู่ของภูมิทัศน์ในการท่องเที่ยวเชิงเกษตรอย่างมีประสิทธิภาพ และลดความขัดแย้งในชุมชนที่อาจเกิดขึ้นในอนาคต

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
รัตนาพันธุ์ ณ. ., & สินอำพล เ. . (2024). การปรับเปลี่ยนภูมิทัศน์ ผลกระทบ และการปรับตัวในหมู่บ้าน แม่กลางหลวงภายใต้กระบวนการกลายเป็นสินค้า เพื่อการท่องเที่ยวเชิงเกษตร. วารสารมนุษย์กับสังคม, 3(1), 78–97. สืบค้น จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/husocjournal/article/view/272268
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

จีรพร ศรีวัฒนานุกูลกิจ. (2544). การท่องเที่ยวกับความเปลี่ยนแปลงในชุมชนชาวเขา.เชียงใหม่: สถาบันวิจัยสังคม มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ไชยณรงค์ ปุยอรุณ, พันตรี. (2548). การเปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์ชายแดนและปัญหาเขตแดนไทย-พม่าบริเวณแนวเทือกเขาแดนลาวและถนนธงชัย. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาภูมิศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ธารารัตน์ สุนทรวิภาต. (2554). การท่องเที่ยวเชิงเกษตร และการปรับตัวของคนในชุมชนปางมะโอ: กรณีศึกษาหมู่บ้านปางมะโอ ตำบลวังเงิน อำเภอแม่ทะ จังหวัดลำปาง. การค้นคว้าอิสระ วิทยาศาสตรบัณฑิต สาขาวิชาภูมิศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ปิ่นแก้ว เหลืองอร่ามศรี. (2554). มโนทัศน์การดำรงชีพ. เชียงใหม่: คณะสังคมศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

เผ่าไทย สินอำพล. (2559). ภูมิศาสตร์มนุษย์. เชียงใหม่: ภาควิชาภูมิศาสตร์ คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ไพฑูรย์ พงศะบุตร. (2536). ภูมิทัศน์และภูมิภาพ: ศัพท์บัญญัติของคำว่า landscape.จดหมายข่าว ราชบัณฑิตยสถาน, 3(29).

รัฐนันท์ พงศ์วิริทธิ์ธร. (2558). แนวทางการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงเกษตรเพื่อความยั่งยืนโครงการหลวงปางดะ. วารสารเทคโนโลยสีรุนารี Suranaree Journal of Social Science, 9(1), 19-35.

วรรณา วงษว์านชิ. (2546). ภูมิศาสตร์การท่องเที่ยว. กรุงเทพมหานคร: ภาควิชาภูมิศาสตร์คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยศรีนครินทรวิโรฒ.

วันทนา ฉิมบ้านดอน. (2551). การท่องเที่ยวเชิงเกษตรในตำบลบางใบไม้ อำเภอเมืองสุราษฎร์ธานี. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาภูมิศาสตร์คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัย เชียงใหม่.

วิไลวรรณ วิไลรัตน์. (2556). การเปลี่ยนแปลงภูมิทัศน์ของชุมชนเกาะยอในบริบทของการพัฒนาภูมิภาค. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาภูมิศาสตร์คณะสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ศิโรรัตน์ หอมนาน. (2547). ศักยภาพการพัฒนาการท่องเที่ยวเชิงเกษตรหมู่บ้านรอบบริเวณศูนย์ศึกษาการพัฒนาห้วยฮ่องไคร้อันเนื่องมาจากพระราชดำริ. วิทยานิพนธ์วิทยาศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาส่งเสริมการเกษตร คณะเกษตรศาสตร์มหาวิทยาลัยเชียงใหม่.

ศูนย์ประสานงานเครือข่ายการท่องเที่ยวโดยชุมชน. (2555). แม่กลางหลวง. [ออนไลน์]. ได้จาก:https://thaicommunitybasedtourismnetwork.wordpress.com/

cbtcommunity/ northcommunity/maeklangluang/. [สืบค้นเมื่อ วันที่ 15กันยายน 2559].

อริยา อรุณินท์. (2548). เทศกาล งานเมือง: ภูมิทัศน์วัฒนธรรมเพื่อความเป็นเมืองน่าอยู่.วารสารวิชาการ คณะสถาปัตยกรรมศาสตร์ จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย,2548(1), 23-50.

Anderson, J. (2010). Understanding cultural geography: places and traces. London;New York: Routledge.

Castree, N. (2003). Nature. New York: Routledge.

Chambers, R. and Conway, G. R. (1991). Sustainable Rural Livelihoods: PracticalConcepts for the 21st Century, IDS Discussion Paper 296, IDS (Instituteof Development Studies), UK.

Crouch, D. (2006). Tourism, consumption and rurality. In Cloke,P., et al. (Eds.),Handbook of Studies. London: SAGE Publication Ltd.

Mohan, G. (2014). Participatory Development.In Desai, V. and Potter, R. B. (Eds.),The Companion to Development Studies. Oxon: Routledge.

Whatmore, S. (1999). Hybrid Geographies: rethinking the ‘human’ in human geography, In Massey, D., et al. (Eds.), Human Geography Today.

Cambridge: Polity Press.