ระบบคิดและสัญลักษณ์ในประวัติศาสตร์จากคำบอกเล่า (Oral history): ศึกษากรณีตำนานบึงพระรามกับการสถาปนา กรุงศรีอยุธยา พ.ศ. 1893

Main Article Content

กำพล จำปาพันธ์

บทคัดย่อ

บทความนี้มุ่งนำเสนอการศึกษาระบบคิดและสัญลักษณ์ในประวัติศาสตร์จากคำบอกเล่า (Oral history) จากกรณีบึงพระราม (Nong Sano) ที่เกาะเมืองอยุธยา อำเภอพระนครศรีอยุธยา จังหวัดพระนครศรีอยุธยา ซึ่งมีตำนานเรื่องเล่าเกี่ยวกับการสถาปนากรุงศรีอยุธยาของพระเจ้าอู่ทอง พ.ศ. 1893 โดยใช้หลักฐานเอกสารจำนวน 3 ชิ้นเป็นหลัก คือ“คำให้การชาวกรุงเก่า” “พงศาวดารเหนือ” และ “พงศาวดารฉบับวัน วลิต” มาวิเคราะห์ตีความด้วยวิธีการวิจัยทางประวัติศาสตร์ จากคำบอกเล่าพบว่า หลักฐานทั้งสามชิ้นเล่าเรื่องการสถาปนากรุงศรีอยุธยา พ.ศ.1893 ตามมุมมองความเชื่อและโลกทัศน์ของคนชั้นไพร่ราษฎร เนื้อความจึงแตกต่างอย่างสิ้นเชิงเมื่อเปรียบเทียบกับหลักฐานประเภทพระราชพงศาวดารฉบับบันทึกและชำระโดยราชสำนัก เอกสารตำนานประวัติศาสตร์จึงควรได้รับความสนใจในฐานะหลักฐานประวัติศาสตร์จากคำบอกเล่าที่สำคัญอีกประเภทหนึ่ง

Article Details

รูปแบบการอ้างอิง
จำปาพันธ์ ก. . (2024). ระบบคิดและสัญลักษณ์ในประวัติศาสตร์จากคำบอกเล่า (Oral history): ศึกษากรณีตำนานบึงพระรามกับการสถาปนา กรุงศรีอยุธยา พ.ศ. 1893. วารสารมนุษย์กับสังคม, 3(2), 48–64. สืบค้น จาก https://so06.tci-thaijo.org/index.php/husocjournal/article/view/272338
ประเภทบทความ
บทความวิชาการ

เอกสารอ้างอิง

กำพล จำปาพันธ์. (2559). อยุธยา: จากสังคมเมืองท่านานาชาติสู่มรดกโลก. นนทบุรี:มิวเซียมเพรส.

. (2560 ก). วิจารณ์หนังสือ Van Vliet’s Siam. วารสารไทยคดีศึกษา. 14(1).

. (2560 ข). สงครามระหว่างอโยธยากับนครธม (พุทธศตวรรษที่ 19-20) จากเอกสารประวัติศาสตร์ไทย กัมพูชา และชาติตะวันตก. วารสารสังคมลุ่มน้ำโขง.,13(1), 99-123.

แชนเลอร์, เดวิด. (2546). ประวัติศาสตร์กัมพูชา. (พรรณงาม เง่าธรรมสาร และคณะ, ผู้แปล). กรุงเทพฯ: มูลนิธิโครงการตำราสังคมศาสตร์และมนุษยศาสตร์.

ธิดา สาระยา. (2525). ตำนานและตำนานประวัติศาสตร์กับการศึกษาประวัติศาสตร์ท้องถิ่น.กรุงเทพฯ: สำนักงานคณะกรรมการวัฒนธรรมแห่งชาติ.

น. ณ ปากน้ำ. (2542). เที่ยวเมืองศิลปะอู่ทอง. กรุงเทพฯ: ต้นอ้อ.

ปรีดี พิศภูมิวิถี. (2552). พบใหม่ “พงศาวดารเหนือฉบับกรุงปารีส” ไม่ใช่เอกสารครั้งรัชกาลที่ 1. ศิลปวัฒนธรรม, 30(3), 100-108.

ฟานฟลีต, เยเรเมียส. (2552). พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับเยเรเมียส ฟานฟลีต.กรุงเทพฯ: สมาคมประวัติศาสตร์ในพระบรมราชูปถัมภ์.

มานิต วัลลิโภดม. (2510). ศิลปะสมัยอู่ทอง. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร.

ลาลูแบร์, ซิมง เดอ. (2552). จดหมายเหตุ ลา ลูแบร์ ราชอาณาจักรสยาม. นนทบุรี: ศรีปัญญา.

ศิลปากร, กรม. (2502). ต�ำนานพระธาตุเมืองนครศรีธรรมราช. กรุงเทพฯ: กรมศิลปากร.

. (2504). พงศาวดารเหนือฉบับพระยาวิเชียรปรีชา (น้อย) กรุงเทพฯ: คุรุสภา.

. (2514). พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับสมเด็จพระพนรัตน์. กรุงเทพฯ: คลังวิทยา.

. (2516). พระราชพงศาวดารฉบับพระราชหัตถเลขา เล่ม 1. กรุงเทพฯ: คลังวิทยา.

. (2552). คำให้การชาวกรุงเก่า. กรุงเทพฯ: จดหมายเหตุ.

. (2553). พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับพันจันทนุมาศ, พระราชพงศาวดาร

กรุงศรีอยุธยาฉบับหลวงประเสริฐ, คำให้การชาวกรุงเก่า, คำให้การขุนหลวงหาวัด. นนทบุรี: ศรีปัญญา.

ศิลปากร. กรม. (2507). พระราชพงศาวดารกรุงศรีอยุธยาฉบับพันจันทนุมาศ (เจิม) และฉบับพระจักรพรรดิพงศ์ (จาด). กรุงเทพฯ: คลังวิทยา.

สุจิตต์ วงษ์เทศ. (2545). ประชุมหลักฐานประวัติศาสตร์เรื่องพระเจ้าอู่ทองไม่ได้มาจากเมืองอู่ทอง กรุงเทพฯ: มติชน.

สุภัทรดิศ ดิศกุล. (2546). ศิลปะในประเทศไทย. กรุงเทพฯ: ศูนย์มานุษยวิทยาสิรินธร.

โหราธิบดี, พระ. (2549). พระราชพงศาวดารกรุงเก่าฉบับหลวงประเสริฐฯ. นนทบุรี: สำนักพิมพ์มหาวิทยาลัยสุโขทัยธรรมาธิราช.

Baker, Chris and Pongpaichit, Pasuk. (2017). A History of Ayutthaya: Siam in the Early Modern World. London: Cambridge University press.

Borgman, Christine L. (2000). From Gutenberg to the Global Information Infrastructure Access to Information in the Networked World. Cambridge and Massachusetts: The MIT Press.

Fussel, Stephan. (2005). Gutenberg: and the Impact of Printing. Aldershot: AshgatePublishing.

Lim Pui Huen, P. and Morrison, James H., Kwa Chong Guan. (1998). Oral History in Southeast Asia: Theory and Method. Singapore: National Archives of Singapore and Institute of Southeast Asian Studies.

Man, John. (2009). The Gutenberg Revolution: the Story of a Genius and Inventionthat Changed the World. London: Bantam Books.

Reid, Anthony and Marr, David. (ed.). (1979). Perceptions of the Past in SoutheastAsia. Kuala Lumpur: Published for the Asian Studies Association of Australia by Heinemann Educational Books.

Van Vlet, Jeremias. (2005). Van Vliet’s Siam. In Editor, Chris Baker (and et al). Chiangmai: Silkworm Books.

Wyatt, David K. (1994). Chronicle Traditions in Thai Historiography. Studies in Thai

History: Collected Articles. Chiangmai: Silkworm Books.