วัฒนธรรมยุคก่อนประวัติศาสตร์ซาหวิ่น กำเนิด และพัฒนาการของรัฐลินยี่ของชาวจาม (ราว 500 ปี ก่อนคริสตกาล - คริสต์ศตวรรษที่ 5) Pre-historic Sa Huynh Culture and the Rise and Development of the Cham State of Linyi (c.500 B.C.E.- 5 C.E.)

Abstract

บทความนี้ มุ่งศึกษาสภาวการณ์แวดล้อมที่นำไปสู่กำเนิดและพัฒนาการของรัฐจัมปาโบราณในบริเวณตอนกลางของเวียดนามในปัจจุบัน ซึ่งบันทึกทางประวัติศาสตร์ของจีนเรียกว่าลินยี่ ผลการศึกษายังไม่อาจสรุปได้ว่า รัฐลินยี่มีความสืบเนื่อง/เชื่อมโยงโดยตรงกับวัฒนธรรมยุคก่อนประวัติศาสตร์ซาหวิ่นซึ่งยึดครองพื้นที่ชายฝั่งเวียดนามมาก่อน การศึกษาทางโบราณคดีเมื่อไม่นานมานี้บ่งชี้ว่ารัฐโบราณแห่งนี้ ถือกำเนิดภายใต้อิทธิพลการแผ่อำนาจของจักรวรรดิจีน มิใช่โดยปรากฏการณ์ที่เรียกว่า “การแผ่อิทธิพลทางวัฒนธรรมของอินเดียครั้งแรก” ในดินแดนเอเชียตะวันออกเฉียงใต้ตามที่เข้าใจกันมาแต่เดิม

พัฒนาการของลินยี่ในระยะแรกส่วนใหญ่ เป็นเรื่องราวเกี่ยวกับการทำสงครามเพื่อขยายเขตแดนขึ้นไปทางเหนือ โดยการบุกเข้าโจมตีชายแดนเวียดนามซึ่งขณะนั้นอยู่ภายใต้การยึดครองของจีน ภายหลังการพ่ายแพ้ในสงคราม ”เพื่อการลงโทษ”ครั้งใหญ่จากจีน (ค.ศ. 446) การรุกรานชายแดนจีนของลินยี่ลดลง และความสนใจของลินยี่ดูจะเปลี่ยนไปสู่การขยายอำนาจลงไปยังดินแดนทางใต้ สู่ลุ่มแม่น้ำทูบอน (บริเวณจังหวัดกวางนัมของเวียดนามปัจจุบัน)

This paper aims to study the circumstances that led to the riseand development of the early Champa kingdom, referred to as Linyi in theChinese records. Archaeologists have sought to identify the origins of Linyiwith the prehistoric Sa Huynh which had occupied central Vietnam before itenters into history with a Cham state of Linyi. However, the evidence is stillinsufficient to show clear indication of the continuous cultural developmentfrom the Sa Huyunh to the Cham. Recent archaeological finds seem to indicateas well that Linyi was found under the strong influence of the expansion of theancient Chinese Empire, and did not occur as a phenomenon of the so-calledthe “first Indianization of Southeast Asia” as has been traditionally understood.The first phrase of Linyi ’s developments were concerned mostly withterritorial expansion to the north, at the expense of China’s southern limitsof present-day Vietnam. Chinese punitive expedition of 446 C.E. seemed tomark a significant change as the focus of the Chams shifted further to theSouth, in particular to the Thu-Bon valley of modern Quang Nam.