ชุมชนปุรณาวาส: ภูมิวัฒนธรรมเพื่อการจัดทำฐานข้อมูลท้องถิ่น และแนวทางพัฒนาสู่การเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ยั่งยืน

บทคัดย่อ

การวิจัยครั้งนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อ 1.) สำรวจลักษณะทางภูมิวัฒนธรรมของชุมชนริมคลองปุรณาวาส เขตทวีวัฒนา กรุงเทพมหานคร 2.) วิเคราะห์ถึงศักยภาพของภูมิวัฒนธรรมของชุมชนปุรณาวาสเพื่อนำไปสู่การพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ยั่งยืน และ 3.) วิเคราะห์รูปแบบที่เหมาะสมในการพัฒนาสู่การพัฒนาเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ยั่งยืน โดยเป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้วยวิธีการค้นคว้า รวบรวมจากเอกสารและการศึกษาภาคสนาม ประกอบด้วยข้อมูลเกี่ยวกับลักษณะทางกายภาพ การสัมภาษณ์บุคคล เช่น ผู้นำชุมชน ผู้นำทางศาสนา ปราชญ์ชาวบ้าน และผู้อาวุโส โดยใช้วิธีการสัมภาษณ์แบบไม่มีโครงสร้าง และนำเสนอแบบพรรณนาวิเคราะห์

            ผลการวิจัยพบว่า ชุมชนปุรณาวาส เป็นชุมชนเก่าแก่นับร้อยปี ตั้งอยู่ริมคลองมหาสวัสดิ์ เขตทวีวัฒนา กรุงเทพมหานคร มีลักษณะทางภูมิวัฒนธรรมที่มีคุณค่าต่อการพัฒนาไปสู่ความเป็นชุมชนที่เข้มแข็งจำนวนมาก เช่น ประวัติศาสตร์ความเป็นมาของชุมชน สภาพแวดล้อมทั้งทางธรรมชาติ วิถีวัฒนธรรมชุมชน มรดกภูมิปัญญาท้องถิ่น ลักษณะทางภูมิศาสตร์ เป็นต้น ภูมิลักษณ์ดังกล่าวคือต้นทุนสำคัญที่เอื้อต่อการพัฒนาสู่การเป็นแหล่งท่องเที่ยวได้ในอนาคต จากการศึกษาพบว่ารูปแบบที่เหมาะสมสามารถทำได้ใน 2 ลักษณะ คือ 1.) การจัดตั้งเป็นตลาดน้ำโดยใช้มิติของวิถีวัฒนธรรมชุมชนเป็นจุดขาย และ 2.) การเป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงนิเวศ ที่สามารถใช้วิถีชุมชนริมคลองมหาสวัสดิ์เป็นต้นทุนได้ อย่างไรก็ตามประเด็นสำคัญของการพัฒนาชุมชน     ปุรณาวาสไปสู่การเป็นแหล่งท่องเที่ยวที่ยั่งยืนได้นั้น คือการมีส่วนร่วมของชุมชน ทั้งการสร้างความเข้าใจที่ถูกต้อง สร้างการรับรู้เรื่องการมีส่วนได้ส่วนเสีย รวมถึงการสร้างจิตสำนึกร่วมในความเป็นชุมชนให้เกิดขึ้นกับสมาชิกของชุมชน อันถือเป็นองค์ประกอบสำคัญของการนำมาซึ่งความเข้มแข็งของชุมชนได้ในอนาคต