รูปแบบการตั้งถิ่นฐานชุมชนมุสลิมริมคลองรังสิต อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี

บทคัดย่อ

งานวิจัยเรื่อง รูปแบบการตั้งถิ่นฐานชุมชนมุสลิมริมคลองรังสิต อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี เพื่อศึกษารูปแบบการกระจายตัวของชุมชนมุสลิมริมคลองรังสิต อำเภอคลองหลวง จังหวัดปทุมธานี ด้วยวิธีการแปลและวิเคราะห์ข้อมูลจากรูปถ่ายทางอากาศและภาพถ่ายดาวเทียม  โดยแบ่งเป็น 4 ช่วงเวลา ร่วมกับการสนทนากลุ่มผู้นำชุมชน ผลการศึกษาพบว่า ชุมชนมุสลิมริมคลองรังสิตมีรูปแบบการตั้งถิ่นฐานแบ่งเป็น 2 รูปแบบ ได้แก่ ช่วงปี พ.ศ. 2495 และ พ.ศ.2516 มีรูปแบบการตั้งถิ่นฐานแบบกระจุกตัวตามแนวยาวของถนนและคลองเป็นส่วนใหญ่ ซึ่งลักษณะการตั้งถิ่นฐานดังกล่าวเป็นแบบดั้งเดิมของไทย ส่วนระหว่างปี พ.ศ.2545 ละ พ.ศ.2565 พบว่ารูปแบบการตั้งถิ่นฐานเป็นแบบผสมผสาน ได้แก่ แบบรวมกลุ่มเป็นที่อยู่อาศัยหลากหลายประเภท และแบบกระจายตัวที่ขยายจุดศูนย์กลางไปตามสถานที่ราชการ โรงพยาบาล มีแหล่งกลางการจ้างงานสำคัญในพื้นที่คือ นิคมอุตสาหกรรม นวนคร แหล่งกลางทางเศรษฐกิจตลาดไทและตลาดไอยรา และเมื่อศึกษาลักษณะการกระจายตัวของชุมชนมุสลิมในอำเภอคลองหลวงแล้ว พบว่ามีลักษณะเป็นจุดค่าการกระจายออกมาในรูปแบบดัชนี เรียกว่า ดัชนีของจุดอื่นข้างเคียงใกล้ที่สุด (Nearest Neighbor Index) โดยชุมชนมุสลิมแก้วนิมิตร และ ชุมชนมุสลิมลำสนุ่น ค่าดัชนีมากกว่า 1 เป็นการกระจายตัวของการตั้งถิ่นฐานแบบปกติ (dispersed) ชุมชนมุสลิมอัลอะลา และชุมชนมุสลิมเจริญอิสลามมีค่าดัชนีน้อยกว่า 1 เป็นการกระจายตัวของการตั้งถิ่นฐานแบบเกาะกลุ่มหรือกระจุกตัว (clustered)