มหานมัสการ: อุทานธรรมแห่งพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความนี้มีจุดหมายเพื่อศึกษาบทมหานมัสการถือเป็นแบบแผนปฏิบัติกันเป็นประเพณีเพื่อน้อมระลึกถึงพระมหากรุณาคุณของพระพุทธเจ้าที่สำคัญยิ่งเนื่องจากเป็นบทแรกที่ชาวพุทธนิยมสวดแสดงความนอบน้อมพระพุทธเจ้าก่อนที่จะเริ่มประกอบกุศลใด ๆ บอกถึงความสำคัญของหลักธรรมซึ่งมีต้นกำเนิดมาจากพระพุทธเจ้าผู้ทรงประกอบด้วยพระคุณ ๓ ประการ เป็นคำอุทานที่ไม่ใช่พุทธภาษิต เพื่อเจริญพุทธานุสติซึ่งก่อให้เกิดอานิสงส์ทั้งที่เป็นโลกิยะและโลกุตตระแก่ผู้มีศรัทธาในพระพุทธเจ้า โลกิยะผลได้แก่ ทำให้แคล้วคลาดจากอุปสรรคอันตราย ขจัดภัยและความหวาดกลัว การประสบความ ความเจริญรุ่งเรือง ได้รับชัยชนะ มีสุขภาพอนามัยดี สมบูรณ์ด้วยโภคทรัพย์ ชักนำให้เกิดในสุคติภพ ส่วนโลกุตตระผลได้แก่อริยผล ๔ ประการ คือ โสดาปัตติผล สกทาคามิผล อนาคามิผล และอรหัตตผล เช่น พรหมายุพราหมณ์และชานุสโสณิพราหมณ์ ที่ได้เปล่งอุทานธรรมขึ้นด้วยความเคารพ เลื่อมใส บางท่านได้เปล่งขึ้นด้วยการพลั้งปาก แต่เป็นไปในทางที่ดี เช่น นางธนัญชานี