ศึกษาวิเคราะห์อเนกันตวาทในปรัชญาเชน

บทคัดย่อ

บทความนี้ มีจุดมุ่งหมายเพื่อศึกษาวิเคราะห์ อเนกันตวาทในปรัชญาเชนผลของการวิจัยพบว่า อเนกันตวาท เป็นหลักอภิปรัชญาของเชน ซึ่งตั้งอยู่บนพื้นฐานความเชื่อที่ว่า สรรพสิ่งทั้งหลายในโลกนี้กาเนิดมาจากความหลากหลาย และมีความสัมพันธ์กัน การยืนยันสิ่งใดสิ่งหนึ่งเป็นความจริง จึงไม่อาจทำได้ เพราะความรู้ของมนุษย์เป็นสิ่งสัมพัทธ์ และมีขอบเขตจากัด การตัดสิน หรือการลงมติเกี่ยวกับสิ่งใดสิ่งหนึ่งของมนุษย์จึงสัมพัทธ์ และมีขอบเขตจากัดตามไปด้วย ในการพรรณนาถึงความจริงจึงทาได้ก็เพียงใช้วาทะว่า “บางที” เป็นวิธีการหนึ่งทางญาณวิทยาเรียกว่า ทฤษฎีสยวาท (syadvada)ซึ่งถือเป็นเหรียญอีกด้านของทฤษฏีอเนกันตวาท ดังนั้น อเนกันตวาท ดำรงสถานะสำคัญ ๒ ประการคือ ทางอภิปรัญาและญาณวิทยา