หลักการและวิธีการล้างบาปในพระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความนี้มีเป้าหมายศึกษาวิเคราะห์ความเชื่อเกี่ยวกับการล้างบาปและวิธีการล้างบาปตามหลักการของพระพุทธศาสนา การล้างบาปซึ่งคนทั่วไปเข้าใจได้รับข้อมูลมาจากความเชื่อแบบศาสนาเทวนิยมซึ่งมีอิทธิพลต่อสังคมไทยตั้งแต่สมัยโบราณบวกกับการคิดด้วยเหตุผลแบบไม่ครบถ้วนนำไปสู่มโนทัศน์เรื่องการล้างบาป คำสอนเรื่องการล้างบาปนี้เกิดจากความเชื่อที่ว่า มนุษย์มีตัวตนถาวรในฐานะผู้รับรู้และเป็นผู้ได้รับอารมณ์ ความคิดดังกล่าวจัดเป็นสักกายทิฏฐิ อยู่ในมิจฉาทิฏฐิซึ่งเป็นตัวปิดกั้นไม่ให้เกิดปัญญาและยังนาไปสู่ความทุกข์ และการปล่อยให้ตัวตนยึดติดความคิดเช่นนั้นโดยการยึดถือความเป็นตัวตนและสิ่งที่เกี่ยวข้องกับตนอยู่ตลอดเวลา หลักคำสอนของพระพุทธเจ้ามีเป้าหมายเพื่อสร้างปัญญาและพัฒนาสติปัญญาให้รู้ความจริงของตัวตนหรืออัตตาและสิ่งที่เนื่องกับอัตตาตามหลักไตรลักษณ์เพื่อทาลายความไม่รู้ กลุ่มเจ้าลัทธิต่าง ๆ ที่ไม่เข้าใจธรรมชาติของอัตตาต่างหวาดกลัวเพราะเชื่อว่าตัวตนเป็นสิ่งไม่สมบูรณ์เนื่องจากมีบาปติดตัวมาก่อนจึงถือการล้างบาปเป็นสิ่งสาคัญในการชาระล้างตัวตนให้บริสุทธิ์ได้ ความเชื่ออย่างนี้จัดเป็นความคิดคือสังขารอย่างหนึ่งซึ่งตกอยู่ในไตรลักษณ์ การล้างบาปที่ถูกต้องคือการสร้างสติปัญญาทาลายความยึดมั่นถือมั่นและมิจฉาทิฏฐิในจิตของปัจเจกบุคคลก่อนโดยการพัฒนาจิตให้มีสติและสัมปชัญญะจนละกิเลส ซึ่งเป็นเหตุของบาปด้วยการเจริญวิปัสสนาภาวนาเพื่อบรรลุมรรค ผลและนิพพาน การพัฒนาสติรู้ความเป็นจริงจนบรรลุนิพพานถือเป็นการล้างบาปได้อย่างแท้จริง