ศึกษาปฏิจจสมุปบาทในพุทธปรัชญาเถรวาทกับแนวคิดแบบธรรมชาตินิยม

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ ๓ ประการคือ ๑) เพื่อศึกษาหลักคำสอนเรื่องปฏิจจสมุปบาทในพุทธปรัชญาเถรวาท ๒) เพื่อศึกษาแนวคิดธรรมชาตินิยม และ ๓) เพื่อศึกษาปฏิจจสมุปบาทในพุทธปรัชญาเถรวาท กับแนวคิดแบบธรรมชาตินิยม บทความนี้เป็นการศึกษาค้นคว้าเชิงเอกสาร ผลการศึกษาพบว่า ปฏิจจสมุปบาท แสดงให้เห็นว่า ธรรมทั้งหลายอาศัยกันและกันเกิดขึ้นร่วมกันโดยต่างฝ่ายต่างเป็นปัจจัยของกันและกัน สิ่งทั้งหลายอาศัยกัน ๆ จึงเกิดมีขึ้น หรือการที่ทุกข์เกิดขึ้นเพราะอาศัยปจจัยสัมพันธเกี่ยวเนื่องกันมา ปฏิจจสมุปบาทเปนหลักธรรมที่พระพุทธเจาทรงแสดงในรูปของกฎธรรมชาติ หลักความจริงที่มีอยูโดยธรรมดา ไมเกี่ยวกับการอุบัติของพระศาสดาทั้งหลาย ปฏิจจสมุปบาทมีความสัมพันธ์กับแนวคิดธรรมชาตินิยมที่มองว่า มนุษย์เป็นผลผลิตหนึ่งของธรรมชาติ ในแง่ที่เกิดขึ้นตั้งอยู่ดับไปตามกฎของธรรมชาติ ไม่ได้เป็นผลผลิตจากการสร้างของอำนาจเหนือธรรมชาติแต่ประการ คำสอนเรื่องปฏิจจสมุปบาทมีลักษณะเป็นธรรมชาตินิยม เพราะเชื่อว่ากฎธรรมชาติเป็นสิ่งนิรันดร ปฏิเสธอำนาจเหนือธรรมชาติที่เป็นมูลการณ์ (First Cause) ของสิ่งทั้งหลาย เชื่อในการพิสูจน์ปรากฏการณ์ทางธรรมชาติด้วยหลักของเหตุผล และมองมนุษย์ว่าเป็นผลผลิตมาจากธรรมชาติ