ศึกษาหลักธรรมอนัตตาในคัมภีร์พระไตรปิฎก

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ ๒ ประการคือ ๑) เพื่อศึกษาความเป็นมาและความสำคัญของอนัตตาในพระไตรปิฎก และ ๒) เพื่อศึกษาเรื่องอนัตตาในหมวดธรรมต่าง ๆ เป็นบทความเชิงเอกสาร ผลการศึกษาพบว่า คำสอนเรื่องอนัตตา เป็นหลักคำสอนที่มีความสำคัญในพระพุทธศาสนา แสดงให้เห็นหลักความจริงของสรรพสิ่งว่าไม่มีตัวตน เป็นเพียงสภาวะที่เกิดขึ้น ตั้งอยู่ ดับไปตามเหตุปัจจัย คำสอนเรื่องอนัตตาแสดงจุดยืนของพระพุทธศาสนาในเรื่องการปฏิเสธอัตตา อนัตตาแปลว่าไม่มีตัวตน เป็นสภาพที่ว่างเปล่าจากอัตตาหรือตัวตน การสอนเรื่องอนัตตา เพื่อต้องการให้เห็นว่าสรรพสิ่ง เมื่อมองแบบแยกย่อยไปจนถึงที่สุดแล้ว ก็เป็นสภาพที่ปราศจากตัวตน อนัตตาปรากฏอยู่ในหมวดธรรมต่าง ๆ คือ ขันธ์ ๕, ไตรลักษณ์, ปฏิจจสมุปบาท และมัชเฌนธรรมเทศนา