คำไทยที่มาจากภาษาบาลีและสันสกฤตในกฎหมายตราสามดวง : กรณีศึกษาเฉพาะพระทำนูนและพระธรรมสาตร
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความนี้กล่าวการวิเคราะห์คำไทยที่มาจากภาษาบาลีและสันสกฤต ตามที่ปรากฏในกฎหมายตราสามดวง ตั้งแต่สมัยอยุธยาจนถึงสมัยรัตนโกสินทร์ตอนต้น กฎหมายตราสามดวงนี้มีทั้งหมด ๒๘ ฉบับ แต่ในบทความนี้นำมาวิเคราะห์เพียง ๒ ฉบับ คือ พระทำนูนและพระธรรมสาตรเท่านั้น เพราะในแต่ละฉบับมีการนำภาษาบาลีและสันสกฤตมาใช้เขียนไว้เป็นจำนวนมาก การศึกษาเชิงวิเคราะห์ในที่นี้เป็นการวิเคราะห์ถึงวิธีการเขียนตามภาษาบาลีและสันสกฤตเดิม การเขียนแบบไทยในครั้งอดีตและการเขียนแบบที่นิยมใช้ในปัจจุบัน พร้อมทั้งการให้ความหมาย ส่วนคำที่เป็นเป็นไทยแท้หรือมาจากภาษาต่างประเทศอื่น ๆ จะไม่นำมาวิเคราะห์ ในส่วนสุดท้ายนั้นได้สรุปวิธีการเขียนภาษาไทย เฉพาะที่มีความต่างจากการเขียนภาษาไทยในปัจจุบัน ซึ่งจักเป็นประโยชน์ต่อการอ่านกฎหมายตราสามดวง หรือเอกสารเก่าของไทยสมัยอดีตได้เป็นอย่างดี
Article Details
- บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์
- ข้อความใดๆ ที่ปรากฎในบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความ และข้อคิดเห็นนั้นไม่ถือว่าเป็นทัศนะและความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการวารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์
เอกสารอ้างอิง
คณะกรรมการกฤษฎีกา, สํานักงาน. “พระบาทสมเด็จพระจุลจอมเกล้าเจ้าอยู่หัว : พระบิดาแห่ง กฎหมายมหาชน (องค์ผู้ให้กำเนิดสถาบันที่ปรึกษาราชการแผ่นดินและปฏิรูประบบกฎหมายไทย)” หนังสือ ๑๒๐ เคาน์ซิลออฟสเตดจากที่ปรึกษาราชการแผ่นดินมาเป็นคณะกรรมการกฤษฎีกา พ.ศ. ๒๔๑๗-พ.ศ. ๒๕๓๗. กรุงเทพมหานคร : สํานักงานคณะกรรมการกฤษฎีกา ๒๕๔๗.
จันทบุรีนฤนาท, พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระยา. ปทานุกรมบาลี ไทย อังกฤษ สันสกฤต. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๓๗.
จำลอง สารพัดนึก, ดร. ไวยากรณ์สันสกฤต. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
จำลอง สารพัดนึก, ดร. อิทธิพลของสันสกฤตอันมีต่อภาษาไทย. งานวิจัยโดยทุนอุดหนุนการวิจัยปี ๒๕๑๖ ของบัณฑิตวิทยาลัย มหาวิทยาลัยศิลปากร พ.ศ.๒๕๑๗.
ต.นาคะประทีป. อภิธานปฺปทีปีกา และ อภิธานปฺปทีปีกาสูจิ. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๓๕), หน้า ๙๐๗.
ทองใบ แท่นมณี. พจน์หลากพากย์หลายในกฎหมายสามตรา. เพชรบุรี : บริษัทเพชรภูมิการพิมพ์ จำกัด, ๒๕๕๕.
พระธรรมกิตติวงศ์. ศัพท์วิเคราะห์. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์เลี่ยงเชียง, ๒๕๕๐.
พระธรรมปิฎก (ป.อ. ปยุตฺโต). พจนานุกรมพุทธศาสน์ ฉบับประมวลศัพท์. กรุงเทพมหานคร : บริษัท เอส.อาร์ พริ้นติ้ง แมส โปรดักส์ จำกัด, ๒๕๔๖.
พระธรรมราชานุวัตร (ฟู อตฺตสีโว ป.๖). พจนานุกรมภาษาไทยพายัพ เป็นภาษาไทย. พิมพ์เป็นที่ระลึกในงานพระราชทานเพลิงศพ พระอุบาลีคุณูปมาจารย์ (ฟู อตฺตสีโว) ณ วัดพระสิงห์วรมหาวิหาร จังหวัดเชียงใหม่ ๑๕ ธันวาคม ๒๕๑๖. มปท.
พระมหาโพธิวงศาจารย์ (ทองดี ป.ธ.๙). พจนานุกรมไทย-บาลี. กรุงเทพมหานคร : บจก.ปัญญมิตร การพิมพ์, ๒๕๕๙.
พระยานิติศาสตร์ไพศาลย์. ประวัติศาสตร์กฎหมายไทย พิมพ์ครั้งที่ ๔. กรุงเทพมหานคร : มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์, ๒๕๐๐.
พระยาปริยัติธรรมธาดา. พระบาฬีลิปิกรม. พระนคร : โรงพิมพ์พิศาลบรรณนิติ์, ๒๔๕๙.
พระอุดรคณาธิการ (ชวินทร์ สระคำ) และ ศ.พิเศษ ดร.จำลอง สารพัดนึก. พจนานุกรมบาลี-ไทย. กรุงเทพฯ : บริษัท ธรรมสาร จำกัด, ๒๕๕๒.
ร้อยเอก หลวงบวรบรรณรักษ์ (นิยม รักไทย). สํสกฤต-ไท-อังกฤษ อภิธาน. กรุงเทพมหานคร : โสภณการพิมพ์, ๒๕๕๒.
ราชบัณฑิตยสถาน. กฎหมายตราสามดวง ฉบับราชบัณฑิตยสถาน จัดพิมพ์ตามต้นฉบับหลวง เล่ม ๑ – ๒ จัดพิมพ์เพื่อเฉลิมพระเกียรติเนื่องในโอกาสพระบาทสมเด็จพระพุทธยอดฟ้าจุฬาโลกทรงประกาศใช้กฎหมายตราสามดวง ครบ ๒๐๐ ปี และพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวภูมิพลอดุลยเดชรมหาราชทรงครองสิริราชสมบัติครบ ๖๐ ปี. กรุงเทพมหานคร : บริษัทอมรินทร์ พริ้นติ้ง แอนด์ พับลิชชิ่ง จำกัด (มหาชน), ๒๕๕๐.
ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรมฉบับราชบัณฑิตยสถาน พ.ศ. ๒๕๕๔. กรุงเทพมหานคร : ราชบัณฑิตยสถาน, ๒๕๕๖.
ราชบัณฑิตยสถาน. พจนานุกรมศัพท์วรรณคดีไทย สมัยอยุธยา ลิลิตโองการแช่งน้ำ. กรุงเทพมหานคร : ราชบัณฑิตยสถาน, ๒๕๔๐.
วินัย พงศ์ศรีเพียร, บรรณาธิการ. ภาษาไทยในกฎหมายตราสามดวง. กรุงเทพมหานคร : ห้างหุ้นส่วนจำกัด สามลดา, ๒๕๕๐.
หลวงเทพดรุณานุศิษฏ์ (ทวี ธรมธัช ป.๙). ธาตุปฺปทีปิกา หรือ พจนานุกรมบาลี-ไทย. กรุงเทพมหานคร : โรงพิมพ์มหามกุฏราชวิทยาลัย, ๒๕๒๘.