หลักธรรมที่นำไปสู่การปฏิบัติตนเพื่อการหลุดพ้น

บทคัดย่อ

บทความวิชาการเรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์เพื่อศึกษาและวิเคราะห์หลักธรรมที่นำไปสู่การปฏิบัติเพื่อความหลุดพ้นจากทุกข์หรือกิเลสชนิดต่าง ๆ โดยวิธีการศึกษาจากคัมภีร์ทางพระพุทธศาสนา และหนังสือที่เกี่ยวข้องกับการปฏิบัติในทางพระพุทธศาสนา จากการศึกษาพบว่า การจะหลุดพ้นจากกิเลสต่าง ๆ ได้นั้น ต้องอาศัยหลักธรรมที่นำมาใช้ในการปฏิบัติซึ่งมีอยู่อย่างมากมาย  หลักธรรมเหล่านั้นเรียกว่า โพธิปักขิยธรรม  ๓๗  ประการ  ได้แก่ สติปัฏฐาน  ๔  สัมมัปธาน ๔  อิทธิบาท ๔ อินทรีย์ ๕ พละ ๕ โพชฌงค์ ๗  และมรรคมีองค์ ๘ โพธิปักขิยธรรม ๓๗ นี้เป็นหลักธรรมที่มีความสำคัญมากสำหรับการปฏิบัติ  เพราะเป็นเครื่องมือในการตัดกิเลสและก้าวสู่การบรรลุมรรคผลนิพพาน  ผู้ปฏิบัติจึงควรนำหลักธรรมเหล่านี้ไปใช้ในการศึกษาและปฏิบัติ เพื่อให้เกิดความรู้ความเข้าใจในการปฏิบัติและให้เกิดความหลุดพ้นแก่ตนเอง วิธีการปฏิบัติตนเพื่อนำไปสู่การหลุดพ้นจากกิเลสนั้น  ในพระพุทธศาสนาพบว่า ควรดำรงตนให้ตั้งอยู่ในศีลซึ่งเป็นข้อปฏิบัติเบื้องต้น  จากนั้นจึงอาศัยหลักธรรมที่เกื้อหนุนให้เกิดสมาธิ  แล้วปฏิบัติสมถกัมมัฏฐานและวิปัสสนากัมมัฏฐานเพื่อประหารกิเลสอย่างหยาบ  กิเลสอย่างกลาง  และกิเลสอย่างละเอียด  ดังนี้แล้ว จึงจะสามารถกำจัดกิเลสได้ด้วยปัญญาก่อให้เกิดความรู้แจ้งเห็นจริง     ทำให้ผู้ปฏิบัติหลุดพ้นจากกิเลส บรรลุมรรคผลตั้งแต่พระโสดาบัน  สกทาคามี  อนาคามี  และพระอรหันต์ จนถึงนิพพานตามลำดับ