ความสุขในพุทธปรัชญา

บทคัดย่อ

บทความนี้ศึกษาเกี่ยวกับความสุขในระดับต่างๆ ในพุทธปรัชญา แม้ว่าพุทธปรัชญาจะกล่าวเรื่องของความทุกข์อยู่บ่อยครั้งแต่ก็มิได้โจมตีหรือปฏิเสธเรื่องความสุขที่บุคคลกำลังแสวงหา แต่พุทธปรัชญามองเรื่องความเหมาะสมในการแสวงหาความสุขด้วยวิธีต่างๆ มากกว่าว่านำมาซึ่งผลที่ยั่งยืนหรือไม่หรือยังมีทุกข์เจือปนอยู่เพราะไม่ใช่ความสุขที่แท้จริง พุทธปรัชญาจึงแจกแจงความสุขว่ามีหลายระดับขั้นตั้งแต่ระดับต่ำคือโลกวิสัยสู่ระดับสูงคือโลกุตตระ บุคคลสามารถเข้าถึงความสุขในขั้นต่างๆ ได้ดังที่พระพุทธเจ้าได้แสดงวิธีการไว้แล้วมีประการต่างๆ ตั้งแต่ความสุขในกามจนถึงความสุขที่หมดจากกิเลสทั้งปวง แต่ความสุขในพุทธศาสนาสะท้อนภาพเชิงปฏิบัติการมากกว่าจะเป็นอุดมคติดังที่พระพุทธองค์ต้องการจะสื่อเพื่อให้ผู้ปฏิบัติเข้าใจความทุกข์ก่อนเพราะเป็นสิ่งที่เป็นปฏิปักษ์ต่อความสุขและเป็นการใช้ความทุกข์เป็นจุดตั้งต้นเพื่อนำมาซึ่งกระบวนการแสวงหาความสุขอันจะนำไปสู่ภาวะปราศจากทุกข์สิ้นเชิง คือ พระนิพพาน