การตีความคำสอนเรื่องอิทัปปัจจยตาในทัศนะของพุทธทาสภิกขุ การตีความ, อิทัปปัจจยตา, พุทธทาสภิกขุ

บทคัดย่อ

บทความนี้เป็นการศึกษาการตีความคำสอนเรื่องอิทัปปัจจยตาของพุทธทาสภิกขุ มีวัตถุประสงค์การศึกษาคือ ๑) เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่องอิทัปปัจจยตาในพระพุทธศาสนา และ ๒) เพื่อศึกษาการตีความคำสอนเรื่องอิทัปปจยตาของพุทธทาสภิกขุ จากการศึกษาพบว่า อิทัปปัจจยตา เป็นหลักธรรมที่มีความสำคัญเรื่องหนึ่งในพระพุทธศาสนา เป็นหลักคำสอนที่อธิบายเรื่องกฎธรรมชาติ ที่เกี่ยวเนื่องกับเรื่องความจริงและเรื่องของชีวิตหัวใจสำคัญของอิทัปปัจจยตาคือ การที่สิ่งนี้ ๆ เป็นปัจจัย จึงมีสิ่งนี้เกิดขึ้น หรือเป็นสิ่งที่อธิบายความเกิดดับของสรรพสิ่ง พุทธทาสภิกขุตีความคำสอนเรื่องอิทัปปัจจยตาไว้ ๒ ลักษณะคือ ๑) ในลักษณะสัจธรรม คือมองว่า อิทัปปัจจยตา มีลักษณะเหมือนปฐมเหตุของสรรพสิ่ง สรรพสิ่งล้วนอยู่ภายใต้กฎเดียวกันคืออิทัปปัจจยตา หรือกล่าวอีกนัยหนึ่ง คืออิทัปปัจจยตาเป็นพระเจ้าในความหมายว่า เป็นต้นกำเนิด คอยควบคุมสรรพสิ่ง ๒) ในลักษณะที่เป็นจริยธรรม คือมองว่าคำสอนเรื่องอิทัปปัจจยตา สามารถนำมาปฏิบัติในชีวิตประจำวันได้ เน้นให้เกิดประโยชน์ในการปฏิบัติชีวิตประจำวันเป็นสำคัญ