ศึกษาวิเคราะห์การพัฒนาตนของสามเณร ตามหลักสามเณรสิกขาในคัมภีร์พระพุทธศาสนา

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ (1) เพื่อศึกษาสามเณรสิกขาในคัมภีร์พระพุทธศาสนา (2) เพื่อศึกษาการพัฒนาตนของสามเณรตามหลักสามเณรสิกขา และ (3) เพื่อศึกษาวิเคราะห์การพัฒนาตนของสามเณรตามหลักสามเณรสิกขา การวิจัยครั้งนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพ ด้วยการวิจัยทางด้านเอกสาร ผลการศึกษาพบว่า “สามเณรสิกขา” หมายถึง สิกขาบทที่พระพุทธเจ้าทรงบัญญัติไว้ดีแล้วแก่สามเณรทั้งหลาย และเป็นสิกขาที่สามเณรทั้งหลายไม่พึงก้าวล่วง หากก้าวล่วงย่อมถึงโทษมีประการต่างๆ การพัฒนาตนของสามเณรตามหลักสามเณรสิกขา หมายถึง การพยายามที่จะปรับปรุงเปลี่ยนแปลงตนด้วยตนเองให้ดีขึ้นกว่าเดิม เหมาะสมกว่าเดิม ด้วยการไม่ล่วงละเมิดสิกขาบทที่พระผู้มีพระภาคบรมศาสดาทรงบัญญัติไว้แล้วแก่สามเณรทั้งหลาย เรียกว่า วารีตศีล หมายถึง ศีลอันเป็นข้อห้ามที่เป็นกฎระเบียบในการห้ามประพฤติ ดังนั้น สามเณรสิกขาจึงเป็นส่วนหนึ่งของอธิสีลสิกขา ทั้งยังเป็นกระบวนการที่ใช้ในการพัฒนาสามเณร เพื่อควบคุมความประพฤติทางกายวาจา ให้เกิดความเรียบร้อย สงบเยือกเย็น เหมาะสมแก่ความเป็นสมณะ การที่สามเณรได้ปฏิบัติตนตามหลักสามเณรสิกขา ส่งผลให้เป็นผู้ที่งดเว้นจากความชั่วทางกายและวาจาได้ทั้งปวง ย่อมเป็นผู้มีมารยาทที่งดงาม ไม่ว่าจะเป็นการยืน การเดิน การนั่ง หรือการขบฉัน ตลอดจนถึงการแสดงธรรม ย่อมเป็นผู้อ่อนน้อมถ่อมตน มีความเคารพต่อพระภิกษุทั้งหลาย ดังนั้น สามเณรสิกขาจึงเป็นเหตุทำให้พฤติกรรมทางกายและวาจาปรับเปลี่ยนไปในทางที่ดียิ่งขึ้น เหมาะสมและควรค่าแก่ความเป็นเหล่ากอของสมณะทุกประการ