ศึกษาทิศเบื้องหน้าในสิงคาลกสูตร

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ (1) เพื่อศึกษาโครงสร้างและสาระสำคัญของสิงคาลกสูตร (2) เพื่อศึกษาบทบาทหน้าที่ของทิศเบื้องหน้าในสิงคาลกสูตร (3) เพื่อศึกษาวิเคราะห์บทบาทหน้าที่ที่พึงประสงค์ต่อทิศเบื้องหน้า 5 ประการ ผลการศึกษาวิจัยพบว่า

          1) สิงคาลกสูตรนี้ ปรากฏอยู่ในพระสุตตันตปิฎก คัมภีร์ทีฆนิกาย ปาฎิกวรรค เล่มที่ 11 พระสูตรที่ 8 ซึ่งพระองค์ทรงสอนหลักคิหิวินัย คือวินัยที่คฤหัสถ์ควรนำไปปฏิบัติในชีวิตประจำวัน โดยเริ่มจาก การละเว้นจากกรรมกิเลส 4 อคติ 4 และอบายมุข 6 รวม 14 ประการ ทรงสอนลักษณะมิตรแท้มิตรเทียม ทิศ 6 และการปฏิบัติตนต่อทิศทั้ง 6 การแบ่งทรัพย์ออกเป็น 4 ส่วน และเรื่องของสังคหวัตถุ 4

          2) บทบาทหน้าที่ของทิศเบื้องหน้าในสิงคาลกสูตร ทิศเบื้องหน้าในสิงคาลกสูตร หรือ ปุรัตถิมทิศ (ทิศตะวันออก) ในพระสูตรนี้ หมายถึง “มารดา บิดา” ซึ่งหน้าที่ของทิศเบื้องหน้าที่พึงอนุเคราะห์ต่อบุตรธิดา มีอยู่ด้วยกัน 5 ประการดังนี้ 1.ห้ามไม่ให้ทำความชั่ว 2.ให้ตั้งอยู่ในความดี 3.ให้ศึกษาศิลปวิทยา 4.หาภรรยา (สามี) ที่สมควรให้ 5.มอบทรัพย์สมบัติให้ในเวลาอันสมควร

          3) ศึกษาวิเคราะห์บทบาทหน้าที่ ที่พึงประสงค์ต่อทิศเบื้องหน้า คือฝ่ายบุตรธิดาปฏิบัติเพื่อตอบแทนพระคุณต่อทิศเบื้องหน้ามีด้วยกัน 5 ประการ คือ 1.ท่านเลี้ยงเรามาเราจักเลี้ยงท่านตอบ 2.จักทำกิจของท่าน 3.จักดำรงวงศ์ตระกูล 4.จักประพฤติตนให้เหมาะสมที่จะเป็นทายาท 5.เมื่อท่านล่วงลับไปแล้วทำบุญอุทิศให้ท่าน

          ผลการวิเคราะห์พบว่า บทบาททั้ง 5 ประการเป็นการตอบแทนขณะที่ท่านมีชีวิตอยู่และเมื่อท่านล่วงลับไปแล้ว และการที่บุตรธิดาจะทำหน้าที่ทั้ง 5 ประการได้เป็นอย่างดีนั้น จะต้องเป็นผู้ที่วิเคราะห์และเข้าใจถึงความหมายของหลักธรรมที่ถูกต้องและสามารถนำหลักธรรมที่ปรากฏในสิงคาลกสูตรนั้นมาปฏิบัติได้จริงในชีวิตประจำวัน