การศึกษาเปรียบเทียบแนวคิดเรื่องวัวลัมบูในศาสนาพราหมณ์-ฮินดู ของกลุ่มชาติพันธุ์บาหลีประเทศอินโดนีเซียกับนกหัสดีลิงค์ ในพระพุทธศาสนาเถรวาท จังหวัดอุบลราชธานี

บทคัดย่อ

บทความวิจัยเรื่องนี้ มีวัตถุประสงค์ 3 ประการ คือ (1) เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่อง  “วัวลัมบู”  ใน ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู (2) เพื่อศึกษาแนวคิดเรื่อง “นกหัสดีลิงค์” ในพระพุทธศาสนาเถรวาท (3)  ศึกษาเปรียบเทียบแนวคิดเรื่อง  “วัวลัมบู”  ใน ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู  และ แนวคิดเรื่อง  “นกหัสดีลิงค์” ในพระพุทธศาสนาเถรวาท ด้วยวิธีการศึกษาเอกสารและการสัมภาษณ์ ผลการศึกษาพบว่า พิธีกรรมชาวบาหลี “วัวลัมบู”รูปแบบพิธีเผาศพ ศิลปกรรมที่สะท้อนกระบวนการทางสังคมพิธีกรรมเผาศพของกลุ่มคนที่เชื่อในเรื่องเทพเจ้า จิตวิญญาณ และชีวิตที่รวมเป็นหนึ่งของสังคมและวัฒนธรรมบาหลีการเชื่อมโยงสร้างเรื่องราวว่า วัว คือเทพเจ้าที่จะนำคนตายไปสู่สวรรค์ คนบาหลีเชื่อเรื่องการกลับชาติมาเกิดใหม่ คติความเชื่อนี้ได้มีความเชื่อสอดคล้องกับนกหัสดีลิงค์กับพิธีเผาศพอันเป็นความเชื่อที่เกิดขึ้นต่อเนื่องมาจากการผสมผสานความเชื่อของศาสนาพุทธ ศาสนาพราหมณ์-ฮินดู อันเกี่ยวเนื่องในความเชื่อของไตรภูมิ การสร้างเมรุเป็นรูปนกหัสดีลิงค์ในงานพิธีปลงศพชนชั้นเจ้านายและพระเถระชั้นผู้ใหญ่ตามคตินิยมโบราณของชาวอีสานนั้นจึงมีรากฐานมาจากคติความเชื่อที่ว่า นกหัสดีลิงค์ คือสัตว์ในอุตตรกุรุทวีป อีกคติความเชื่อหนึ่งที่ว่า นกหัสดีลิงค์คือสัตว์หิมพานต์ เป็นนกใหญ่ที่มีพละกำลังมากสมควรที่จะเป็นพาหนะของเจ้านายผู้สูงศักดิ์และพระเถระชั้นผู้ใหญ่นำดวงวิญญาณขึ้นสู่สรวงสวรรค์ตามความเชื่อในทั้งสองศาสนา