การศึกษาเปรียบเทียบความเชื่อทางศาสนาเกี่ยวกับชีวิตหลังความตาย ในประเพณีของกลุ่มชาวลาวและกลุ่มชาวเขมรในจังหวัดปราจีนบุรี

บทคัดย่อ

บทความนี้มีวัตถุประสงค์เพื่อเปรียบเทียบความเชื่อทางศาสนาเกี่ยวกับชีวิตหลังความตายในประเพณีของกลุ่มชาวลาวและกลุ่มชาวเขมรในจังหวัดปราจีนบุรี งานวิจัยนี้เป็นการศึกษาเชิงคุณภาพ โดยศึกษาและรวบรวมข้อมูลจากพระไตรปิฎก งานวิจัยที่เกี่ยวข้อง และสัมภาษณ์กลุ่มเป้าหมาย ผลการศึกษาพบว่า

ความเชื่อนั้นสนับสนุนให้คนเราเกิดความคิดที่จะสร้างหลักประกันความเชื่อของตนเอง จึงมีการกำหนดเกณฑ์แห่งชีวิตหลังความตายต้องมีพิธีการรองรับเพื่อให้ผู้ไปสู่โลกหน้ามีภพอยู่อาศัย โดยเฉพาะความเชื่อของกลุ่มชาวลาวและกลุ่มชาวเขมร

บุญประเพณีเกี่ยวกับชีวิตหลังความตายของกลุ่มชาวลาวและกลุ่มชาวเขมร มีรูปแบบการประกอบพิธีคล้ายกัน 2 ส่วน คือ ส่วนที่หนึ่งเป็นการเตรียมวัตถุทานเพื่อถวายพระสงฆ์แล้วอุทิศส่วนบุญให้ญาติที่เสียชีวิตไปแล้วตามคติความเชื่อในทางพระพุทธศาสนา ส่วนที่สองเป็นการทำเครื่องเซ่นไหว้เพื่อบูชาผีต่าง ๆ โดยคติที่ว่า ผีนั้น ๆ จะสามารถที่จะมาหยิบฉวยเอาวัตถุเหล่านั้นคืนเมืองเปรตได้ ส่วนนัยที่ต่างกันก็อยู่ที่รูปแบบในการประกอบพิธีอันขึ้นอยู่กับท้องถิ่นนั้น ๆ

บุญประเพณีทั้ง 2 นั้น แสดงให้ความเห็นของตัววัฒนธรรมของ 2 กลุ่ม นี้ว่ามีความเหมือนกัน ไปแนวทางเดียวกัน ตัวพิธีกรรมนี้ทำขึ้นเพื่อ 1) อุทิศผลบุญแก่ผู้ล่วงลับ 2) แสดงความกตัญญูกตเวทีต่อผู้มีพระคุณ 3) มีความเชื่อว่าท่านผู้ล่วงลับจะได้ผลบุญและมีความสุขในสุคติภูมิ มีความเชื่อไปแนวทางเดียวกันหมด ก็เพื่อเป็นการอุทิศผลให้กับผู้ล่วงลับเป็นหลักการสำคัญ