Nagas: Origins, Beliefs and Contributions to Thai Society
Article Sidebar
Main Article Content
Abstract
Nagas had played an important role in Buddhism since the time of Buddha and were regarded as semi-divine animals such as Phaya Kalanakharat, Phaya Mutchalinthanakharat and Phaya Nanthopananthanakharat. This academic article aimed to provide an overview of Nagas by discussing their meaning, origins, and types. It also explored beliefs associated with Nagas, including their role in providing water, their symbolism for wealth and fortune, and their use in divination. Additionally, the article highlighted the contributions that Nagas had made to Thai society, such as their role in traditional practices, entertainments, and dramatic works.
Article Details
This work is licensed under a Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์
ข้อความที่ปรากฎในบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความ และข้อคิดเห็นนั้นไม่ถือว่าเป็นทัศนะและความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการวารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์
References
เกณิกา ชาติชายวงศ์. (2558). การจัดการความเชื่อเรื่องพญานาคของชาวอีสานและสิ่งที่ควรทบทวนใหม่. วารสารพื้นถิ่นโขง ชี มูล. 1(1), 59-60.
เกษม มานะรุ่งวิทย์. (2564). สื่อสัญลักษณ์ ความเชื่อสู่อัตลักษณ์ผ้าทอไทย-ลาว. วารสารศิลปศาสตร์ (วังนางเลิ้ง) มทร. พระนคร. 1(1), 65-74.
จินต์ชญา. (2561). ชาววังช่างเล่าเรื่อง (พญานาค). กรุงเทพฯ: แพรวสำนักพิมพ์.
จุฑามาส กฤษฎารักษ์. (2553). กระบวนการเปลี่ยนแปลงเป็นสินดำของวัฒนธรรมการจมบั้งไฟพญานาค. วิทยานิพนธ์รัฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาการปกครอง คณะรัฐศาสตร์: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ชาลี ศิลปรัศมี. (2563). พญานาคราชที่นครศรีธรรมราชมีมือ 2 มือ. สารนครศรีธรรมราช. 50(7), 78-79.
เบญจภัคค์ เจริญมหาวิทย์. (2564). บั้งไฟพญานาค การสื่อความหมายในสังคมไทย. วารสารบริหารธุรกิจและสังคมศาสตร์ มหาวิทยาลัยรามคำแหง. 4(1),16-26.
ปิยนุช ไชยกาล และ สุชาติ สุขนา. (2563). จินตภาพแห่งความเชื่อและความศรัทธา. วารสารศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. 12(1), 253-270.
พจมาน มูลทรัพย์ และ ศิริพร ภักดีผาสุข. (2022). พญานาคบูชา: การสร้างสรรค์ประเพณีและพิธีกรรมเกี่ยวกับพญานาคในบริบทสังคมอีสานร่วมสมัย. วารสารอักษรศาสตร์และไทยศึกษา. 44(1), 4-5.
พระเจ้าบรมวงศ์เธอ กรมพระจันทบุรีนฤนาถ. (2513). ปทานุกรมบาลี-ไทย สันสกฤต. พระนคร: มหามกุฏราชวิทยาลัย.
พระโสภณวิหารการ (ศิษฐ์ ธรรมโรจน์). (2554). การศึกษาวิเคราะห์แนวคิดเรื่องพญานาคในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท. วิทยานิพนธ์พุทธศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
พระปลัดพจน์ทพล ฐานสมปุณฺโณ (ยุบลเลิศ) และ คณะ. (2564). ศึกษาวิเคราะห์ความเชื่อและพิธีกรรมเรื่องพญานาคในพระพุทธศาสนาเถรวาทที่มีความสัมพันธ์กับองค์พระธาตุพนม. วารสารศิลปการจัดการ. 5(2), 340-341.
พระมหาคาวี สร้อยสาคำ และ ไกรฤกษ์ ศิลาคม. (2559). พินิจนาคในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท. วารสาร มจร พุทธปัญญาปริทรรศน์. 1(3), 81-90.
พระสิริรัตนปัญญาเถระ. (2512). วชิรสารัตถสังคหะ. พระนคร: โรงพิมพ์อักษรสัมพันธ์.
พลธรรม์ จันทร์คำ. (2551). พญานาค: จากอุดมการณ์ที่เมืองคำชะโนดสู่กระบวนการทำให้เป็นสินค้า. วารสารสำนักบัณฑิตอาสาสมัคร. 5(1), 16-17.
พลธรรม์ จันทร์คำ. (2551). พญานาค: อุดมการณ์ที่เมืองคำชะโนดสู่กระบวนการทำให้เป็นสินค้า. วิทยานิพนธ์ศิลปศาสตรมหาบัณฑิต สำนักบัณฑิตอาสาสมัคร: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ภัทรชัย อุทาพันธ์ และ พระมหารุ่งเรือง รกขิตธมฺโม. (2561). นาคคติในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท. วารสาร วิชาการพระพุทธศาสนาเขตลุ่มแม่น้ำโขง. 2(1), 56-69.
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2560). อรรถกถาภาษาไทย ฉบับมหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มัชฌิมา วีรศิลป์. (2564). ความเชื่อพญานาคกับการเสี่ยงทายในพื้นที่ศักดิ์สิทธิ์คำชะโนด. วารสารบัณฑิตแสง โคมคำ. 6(1), 165-180.
ยโสธารา ศิริภาประภากร และคณะ. (2564). คุณค่าเชิงความหมายของลวดลายพญานาคบนผ้าห่อคัมภีร์ทางศาสนา กลุ่มคนไทยเชื้อสายเขมรสุรินทร์. วารสารเอเชียปริทัศน์. 42(1), 2-15.
รณรงค์ เคนรักษา และ ปรีชา วรารัตน์ไชย. (2562). ระบบการจัดการโลจิสติกส์ในการท่องเที่ยวของปรากฏการณ์บั้งไฟพญานาค อำเภอโพนพิสัย จังหวัดหนองคาย. วารสารวิชาการสังคมศาสตร์เครือข่ายวิจัยประชาชื่น. 1(2), 38-51.
วสันต์ ชาพิทักษ์ และ คณะ. (2564). สัญญะความเป็นอีสานบนเวทีหมอลำหมู่ ในฤดูกาล 2561-2563. วารสารภาษา ศาสนา และวัฒนธรรม. 10(2), 27-50.
วัฒนพันธุ์ ครุฑะเสน. (2557). ปรากฏการณ์บั้งไฟพญานาค: การสร้างนวัตกรรมเพื่อการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม จังหวัดหนองคาย นครหลวงเวียงจันทน์ และแขวงบอลิคำไซ. วารสารวิชาการ Veridian E-Journa ฉบับมนุษยศาสตร์ สังคมศาสตร์ และศิลปะ. 7(2), 1611-1626.
วีระพงษ์ ทุมมี. (2564). แนวทางการนำความเชื่อเรื่องพญานาคมาใช้ในการพัฒนาพื้นที่คำชะโนดให้เป็นแหล่งท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมและความเชื่อของจังหวัดอุดรธานี. การค้นคว้าอิสระรัฐศาสตรมหาบัณฑิต สาขาวิชาการเมืองและการจัดการสำหรับนักบริหาร คณะรัฐศาสตร์: มหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์.
ไวพจน์ ดวงจันทร์ และ จุฑามาส ทรายแก้ว. (2565). การศึกษาสัมพันธภาพผลิตภัณฑ์ผ้าทอมือและวัฒนธรรมท้องถิ่นเพื่อนำไปใช้ในการสร้างภาพยนตร์โฆษณา จังหวัดอุดรธานี. วารสารวิชาการวิทยาลัยสันตพล. 8(2), 1-13.
ไวพจน์ ดวงจันทร์ และคณะ. (2560). การพัฒนาสื่อมัลติมีเดียการถ่ายทอดคติความเชื่อและภูมิปัญญาการออกแบบลวดลายผ้ามัดหมี่ของชาวไทยพวนบ้านผือ จังหวัดอุดรธานี. วารสารวิชาการวิทยาลัยสันตพล. 3(2), 229-234.
ศราวดี ภูชมศรี. (2563). ภาพสะท้อนความเชื่อเรื่องพญานาคผ่านการแสดงชุดพุทธบูชา ลีลานาคราช. วารสารศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. 12(1), 336-352.
สมบูรณ์ บุญฤทธิ์. (2559). พญานาคกับรอยพระพุทธบาทในตำนานอุรังคธาตุนิทาน. วารสารมหาจุฬาวิชาการ. 3(2), 43-50.
สมิทธิพล เนตรนิมิตร. (2564). พระพุทธรูปปางนาคปรก วิเคราะห์ข้อมูลและหลักฐานทางประวัติศาสตร์. วารสารมหาจุฬาวิชาการ. 8(3), 279-295.
สังเวียน สาผาง. (2562). การศึกษาเชิงวิเคราะห์ตำนานพระธาตุเจดีย์อีสาน. วารสารสังคมศาสตร์ปัญญาพัฒน์. 1(2), 1-8.
สัติยะพันธ์ คชมิตร. (2546). พัฒนาการของความเชื่อเรื่องนาคแถบลุ่มน้ำโขงตั้งแต่ยุคอุรังคธาตุสู่ประวัติศาสตร์ร่วมสมัย. วิทยานิพนธ์อักษรศาสตรมหาบัณฑิต คณะอักษรศาสตร์: จุฬาลงกรณ์มหาวิทยาลัย.
สุชาติ บุษย์ชญานนท์. (2560). พลวัตกระแสพญานาคนิยมในยุคโลกาภิวัตน์. วารสารวนัมฎองแหรกพุทธศาสตรปริทรรศน์. 4(2), 58-59.
สุดารัตน์ อาฒยะพันธุ์. (2564). รูปแบบการสร้างงานนาฏยศิลป์จากความเชื่อเรื่องพญานาค. วารสารสังคมศาสตร์เพื่อการพัฒนาท้องถิ่น มหาวิทยาลัยราชภัฏมหาสารคาม. 5(4), 289-297.
หิรัญญา จอดนอก และ อุรารมย์ จันทมาลา. (2565). นาฏกรรมในงานแสดง แสง เสียง เปิดตำนานบั้งไฟพญานาค จังหวัดหนองคาย. วารสารมหาวิทยาลัยมหามกุฏราชวิทยาลัย วิทยาเขตร้อยเอ็ด. 11(2), 38-50.
อภิญญ์พัทร์ กุสิยารังสิทธิ์. (2565). การสื่อสารการตลาดสินค้าโอทอปเครื่องรางของขลังกรุงเทพมหานคร. วารสารเทคโนโลยีสื่อสารมวลชน มทร.พระนคร. 7(2), 97-110.
อรรถพงศ์ ศรีตะลาลัย และ ชวลีย์ ณ ถลาง. (2563). การท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมในด้านความเชื่อเรื่อง "พญานาค" ของนักท่องเที่ยวชาวไทยในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ (จังหวัดอุดรธานี - จังหวัดหนองคาย - จังหวัดบึงกาฬ - จังหวัดนครพนม) ประเทศไทย. วารสารวิทยาลัยดุสิตธานี. 14(1), 53-74.
อร่ามจิต ชิณช่าง และคณะ. (2565). ศักยภาพและความพร้อมการจัดการทรัพยากรวัฒนธรรมเพื่อส่งเสริมการท่องเที่ยวในจังหวัดนครพนม. วารสารสถาบันวิจัยพิมลธรรม. 9(1), 39-40.
อรุณี ศรีรักษา และ กิตติสันต์ ศรีรักษา. (2565). พญานาคในฐานะกลไกการบริหารของผู้ปกครองผ่านแนวคิดอำนาจแบบอ่อน: กรณีศึกษาการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรมจังหวัดหนองคาย. วารสารศิลปกรรมศาสตร์ มหาวิทยาลัยขอนแก่น. 14(2), 134-165.
อุดม เชยกีวงศ์. (2546). ตามรอยพญานาค: จากสมัยพุทธกาลสู่ยุคปัจจุบันประสบการณ์ของพระอริยสงฆ์. กรุงเทพฯ: ประพันธ์สาส์น.