ความงาม : สาระสำคัญที่คนธรรมดามองไม่เห็น

บทคัดย่อ

บทความวิชาการว่าด้วยความงาม เป็นการกำหนดความรู้สึกจากการรับรู้สู่จิตใจตามความต้องการและรสนิยมของคนส่วนใหญ่ในสังคมนั้นๆ ความงามแต่ละยุคแต่ละสมัยมีความแตกต่างกันขึ้นอยู่กับสภาพสังคม วัฒนธรรม ศาสนา สภาวะจิตใจ อารมณ์ และความศรัทธา โดยมนุษย์สามารถรับรู้คุณค่าของความงามได้จากภายในตัวของวัตถุ จากจิตที่กำหนดและจากสภาวะความสัมพันธ์ของวัตถุและจิตใจ ในทางพุทธศาสนาจำแนกความงามออกเป็น 2 ประเภท คือ ความงามในมิติทางโลกและความงามในมิติทางธรรม ซึ่งความงามในมิติทางโลก เป็นประสบการณ์ความงามทางวัตถุที่เกิดจากการปรุงแต่งจิตใจ ตัวอย่างความงามในมิติทางโลกที่ปรากฎในพระไตรปิฎก เช่น ความงามของลักษณะมหาบุรุษ 32 ประการ สตรีผู้มีลักษณะงามแบบเบญจกัลยาณี ฯลฯ ส่วนความงามในมิติทางธรรม หมายถึง ความงามที่เป็นลักษณะของธรรมหรือความจริงอันเป็นผลจากคุณสมบัติของธรรมที่ปรากฏต่อการรับรู้ของมนุษย์ ความงามของธรรมจึงเป็นสากล ทุกคนที่รู้หรือสัมผัสย่อมรู้ได้หรือสัมผัสได้ตรงกันเหมือนกัน นอกจากนี้พระพุทธเจ้ายังสอนผู้ที่หลงใหลยึดติดในความงามให้พิจารณาความไม่งาม (อสุภะ) โดยการมองให้เห็นความไม่เที่ยงของร่างกาย จิตใจก็จะไม่ยึดติดกับรูปที่เห็น เสียงที่ได้ยิน กลิ่นที่ได้ดม รสที่ได้ลิ้ม กายที่ได้สัมผัส ปล่อยวางในเรื่องของรูปนาม ปฏิบัติถูกต้องตามพระดํารัสของพระสัมมาสัมพุทธเจ้า สามารถดับกิเลสและกองทุกข์ได้โดยสิ้นเชิง ความงามความบริสุทธิ์ของจิตก็จักเกิดขึ้น