วิเคราะห์พุทธวิธีการตอบปัญหาของท้าวสักกะในสักกปัญหสูตร

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาโครงสร้างและสาระสำคัญในสักกปัญหสูตร 2) เพื่อศึกษาพุทธวิธีการตอบปัญหาของพระพุทธเจ้าในคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาท 3) เพื่อศึกษาวิเคราะห์พุทธวิธีการตอบปัญหาของท้าวสักกะในสักกปัญหสูตร เป็นงานวิจัยเชิงเอกสารโดยการศึกษาข้อมูลจากคัมภีร์พระพุทธศาสนาเถรวาทและเอกสารต่าง ๆ ที่เกี่ยวข้อง พร้อมทั้งสรุป วิเคราะห์ เรียบเรียง และบรรยายเชิงพรรณนา

ผลการวิจัยพบว่า 1) สักกปัญหสูตร เป็นพระสูตรว่าด้วยปัญหาของท้าวสักกะที่ทูลถามพระพุทธเจ้า เป็นบรรยายโวหารแบบถาม-ตอบมี 2 ภาณวาร ภาณวารที่ 1 เป็นตอนปัญจสิขะคันธรรพบุตรบรรเลงเพลงและตอนท้าวสักกะเข้าเฝ้า และภาณวารที่ 2 เป็นตอนที่ท้าวสักกะทูลถามปัญหาและตอนที่พระผู้มีพระภาคตรัสถามท้าวสักกะ 2) พุทธวิธีการตอบปัญหาแบ่งเป็น 4 ประการได้แก่ (1) ปัญหาที่ตอบแบบตรงไปตรงมา (2) ปัญหาที่ย้อนถามให้ชัดเจนก่อนแล้วจึงตอบปัญหานั้น (3) ปัญหาที่ควรแยกตอบเป็นประเด็น (4) ปัญหาที่ไม่ควรตอบเพราะไม่มีประโยชน์ ส่วนลีลาการสอนของพระพุทธเจ้าคือทรงมีจุดมุ่งหมาย วิธีการ อุบาย รูปแบบ แผนการสอน การสื่อสารในการสอน ซึ่งการสอนนับเป็นพุทธกิจที่สำคัญอีกด้วย 3) พุทธวิธีการตอบปัญหาในสักกปัญหสูตร คือ เพราะทรงทราบเรื่องการปฏิบัติธรรมและผลแห่งการปฏิบัติธรรมของโคปกเทพบุตร พระองค์จึงทรงอนุญาตให้ทูลถามปัญหา ผลของการฟังพยากรณ์ปัญหาในครั้งนั้นทำให้ท้าวสักกะและเทวดาผู้เป็นบริวาร 80,000 ตน ได้ดวงตาเห็นธรรม บรรลุเป็นพระโสดาบัน และละความเป็นท้าวสักกะแก่ถึงความเป็นท้าวสักกะหนุ่ม