การศึกษาวิเคราะห์ความเป็นกัลยาณมิตรของพระอานนท์เถระที่ปรากฏในพระไตรปิฎก

บทคัดย่อ

บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาองค์คุณความเป็นกัลยาณมิตรในคัมภีร์พระพุทธศาสนา   2) เพื่อศึกษาความเป็นกัลยาณมิตรของพระอานนท์เถระในพระไตรปิฎก 3) เพื่อวิเคราะห์องค์คุณความเป็นกัลยาณมิตรของพระอานนท์เถระที่ปรากฏในพระไตรปิฎก  เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้านเอกสาร  ผลการวิจัยพบว่า 1. พระอานนท์เป็นยอดนักกัลยาณมิตรพระอานนท์เป็นยอดนักกัลยาณมิตรที่คอยอุปัฏฐากพระพุทธเจ้า และคอยช่วยเหลือเพื่อนสหธรรมิกและญาติโยมอยู่ตลอดเวลา 2. ความเป็นกัลยาณมิตรของพระอานนท์เถระสามารถแบ่งตามองค์คุณได้ 7 ประการ 3. วิเคราะห์ (1) ด้านเป็นที่รัก (ปิโย) ได้แก่ เป็นที่รักไว้วางใจให้ทำหน้าที่แทนพระพุทธองค์ เป็นที่รักของเพื่อนสหธรรมิก พร้อมแก้ไขปัญหาในยามต้องการ (2) ด้านความเป็นที่เคารพ (ครุ) ได้แก่ เป็นที่เคารพของพระประยูรญาติ เป็นที่เคารพในฐานะเป็นองค์แสงดธรรมนำปัญญาแก่พุทธบริษัท (3) ด้านความเป็นที่น่าเจริญใจ (ภาวนีโย) ได้แก่ เป็นที่น่ายกย่องในฐานะผู้มีภูมิธรรมทางพระพุทธศาสนา เป็นที่น่ายกย่องในฐานะนำสหายเก่าทำบุญ (4) ด้านความเป็นผู้รู้จักพูดให้ได้ผล (วตฺตา) ได้แก่ เป็นนักพูดชี้แจ้งเหตุผลถวายแด่พระพุทธเจ้า เป็นนักพูดประสานให้เกิดความสามัคคี (5) ด้านความเป็นผู้ที่อดทนต่อถ้อยคำ (วจนกฺขโม) ได้แก่ เป็นผู้อดทนต่อปัญหาธรรมของเพื่อนสหธรรมิก เป็นผู้อดทนต่อถ้อยคำตักเตือนของพระพุทธเจ้า เป็นผู้อดทนต่อคำดูหมิ่นเพราะยังไม่บรรลุพระอรหันต์ (6) ด้านความเป็นผู้ที่อธิบายเรื่องยากให้เป็นเรื่องง่าย (คมฺภีรญจ กถํ กตฺตา) ได้แก่ เป็นผู้สนทนาธรรมกับภิกษุได้อย่างลึกซึ้ง (7) ด้านความเป็นผู้ที่ไม่แนะนำในทางเสื่อม (โน จฏฺฐาเน นิโยชเย) ได้แก่ เป็นผู้แนะนำให้พ้นจากความเสื่อมคืออาพาธ เป็นผู้แนะนำทางสวรรค์ เป็นผู้แนะนำให้พ้นจากความทุกข์