วิเคราะห์การอธิบายความพระพุทธพจน์ในธัมมปทัฏฐกถา ยมกวรรค ตามหลักจตุพยูหหาระในคัมภีร์เนตติปกรณ์
Article Sidebar
Main Article Content
บทคัดย่อ
บทความวิจัยนี้มีวัตถุประสงค์ 1) เพื่อศึกษาพระพุทธพจน์ในธัมมปทัฏฐกถา ยมกวรรค 2) เพื่อศึกษาหลักจตุพยูหหาระในคัมภีร์เนตติปกรณ์ 3) เพื่อวิเคราะห์การอธิบายความพระพุทธพจน์ในธัมมปทัฏฐกถา ยมกวรรค ตามหลักจตุพยูหหาระในคัมภีร์เนตติปกรณ์ การวิจัยนี้เป็นการวิจัยเชิงคุณภาพด้านเอกสาร วิเคราะห์การอธิบายความพระพุทธพจน์ในธัมมปทัฏฐกถา ยมกวรรค ตามหลักจตุพยูหหาระในคัมภีร์เนตติปกรณ์ ผลการวิจัยพบว่า 1) พระพุทธพจน์ในธัมมปทัฏฐกถา ยมกวรรค รจนาโดยพระพุทธโฆสาจารย์ราวพุทธศตวรรษที่ 9 มีทั้งหมด 14 เรื่อง 9 หมวดธรรม โดยจัดธรรมที่เป็นคู่มีเนื้อหาตรงกันข้ามกันไว้ในหมวดเดียวกัน เช่น ความคิดชั่ว กับ ความคิดดี ในแต่ละเรื่องมีโครงสร้าง 6 โครงสร้าง ได้แก่ 1.อารัมภกถา 2.ปัจจุบันวัตถุ 3.อดีตวัตถุ 4.คาถา 5.ไวยากรณะ 6.สรุป 2) หลักจตุพยูหหาระในคัมภีร์เนตติปกรณ์หลักจตุพยูหหาระ เป็นการอธิบายความพระพุทธพจน์เพื่อกำจัดความไม่รู้ในพระสัทธรรม เป็นหาระที่ 6 ในทั้ง 16 หาระในคัมภีร์เนตติปกรณ์ซึ่งรจนาโดยพระมหากัจจายนเถระผู้เป็นพุทธสาวกมีหลักการ 4 หลักการ ได้แก่ 1. เนรุตตะ การนำบทบาลีมาตั้งรูปวิเคราะห์เพื่อหาความหมาย 2.อธิปปายะ แสดงจุดมุ่งหมายในการตรัสพระพุทธพจน์ 3.เทสนานิทาน แสดงเหตุของการตรัสพระพุทธพจน์ 4.ปุพพาปรานุสนธิ แสดงการเชื่อมโยงข้างหน้ากับข้างหลัง 3) วิเคราะห์การอธิบายความพระพุทธพจน์ในธัมมปทัฏฐกถา ยมกวรรค ตามหลักจตุพยูหหาระในคัมภีร์เนตติปกรณ์ ทำให้สามารคเข้าใจถึงความหมายที่แท้จริงของบทบาลีพุทธพจน์ในแต่ละเรื่องด้วยหลักเนรุตตะ สามารถทราบถึงจุดมุ่งหมายและเหตุของการตรัสพระพุทธพจน์ด้วยหลักอธิปปายะและหลักเทสนานิทาน และสามารถเชื่อมโยงพระพุทธพจน์ข้างหน้ากับข้างหลักได้
Article Details
อนุญาตภายใต้เงื่อนไข Creative Commons Attribution-NonCommercial-NoDerivatives 4.0 International License.
- บทความที่ได้รับการตีพิมพ์เป็นลิขสิทธิ์ของวารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์
- ข้อความใดๆ ที่ปรากฎในบทความที่ได้รับการตีพิมพ์ในวารสาร ถือเป็นความรับผิดชอบของผู้เขียนบทความ และข้อคิดเห็นนั้นไม่ถือว่าเป็นทัศนะและความรับผิดชอบของกองบรรณาธิการวารสาร มจร พุทธศาสตร์ปริทรรศน์
เอกสารอ้างอิง
พระธรรมโมลี (สมศักดิ์ อุปสโม). (2545). การศึกษาเชิงวิเคราะห์พระคาถาธรรมบท. รายงานวิจัย วิทยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม.: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2500). พระไตรปิฎกภาษาบาลี ฉบับมหาจุฬาเตปิฏกํ. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2535). อรรถกถาภาษาบาลี ฉบับจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2539). พระไตรปิฎกภาษาไทย ฉบับมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. (2556). อรรถกถาภาษาไทย ฉบับจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย. กรุงเทพฯ: มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
สุภีร์ ทุมทอง. (2562). การศึกษาวิเคราะห์รูปแบบการอธิบายพระพุทธพจน์ตามแนวเนตติปกรณ์. รายงานวิจัยวิทยาเขตบาฬีศึกษาพุทธโฆส นครปฐม: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
เสาวนีย์ พงศกรเสถียร. (2557). การศึกษาวิเคราะห์แนวคิดเรื่องญาณวิทยาในธัมมปทัฏฐกถา. ปริญญาพุทธ ศาสตรมหาบัณฑิต บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย.
